အမ်ိဳးသမီးတိုင္း အမ်ိဳးသားတိုင္း သိထားသင္႔သည္႔ ကာလသားေရာဂါ (Sexually Transmitted Infections (STIs) )

အမ်ိဳးသမီးတိုင္း အမ်ိဳးသားတိုင္း သိထားသင္႔သည္႔ ကာလသားေရာဂါ (Sexually Transmitted Infections (STIs) )
----

လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္တဲ့ေရာဂါေတြကိုေဆးပညာမွာ Sexually Transmitted Diseases (STDs) နဲ႔ Sexually Transmitted Infections (STIs) လို႔ အခုေခၚပါတယ္။ အရင္ကေတာ့ Venereal Diseases (VD) လို႔ ေခၚခဲ့တယ္။
ကာလသားေရာဂါ’ လို႔ ေခၚေပမယ္႔ ကာလသားေတြသာမဟုတ္ဘူး၊ အမ်ီဳးသမီး အမ်ိဳးသား အရြယ္မေရြး ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ေမြးစကေလးေတြေတာင္ ကူးတတ္ပါတယ္။

ကူးစက္ျပန္႔ပြါးႏိုင္ျပီး ကုသ ေပ်ာက္ကင္းႏိုင္တာ ရွိသလို ကုသလို႔ မေပ်ာက္ကင္းႏိုင္တာ ရွိပါတယ္။
အျဖစ္မ်ားတဲပ ကာလသားေရာဂါေတြကေတာ႔
၁။ Chlamydia - လိင္အဂၤါ၊ ပါးစပ္၊ ေျခဖ၀ါးလက္ဖ၀ါးေတြမွာ အနာေပါက္တယ္။ ယားတယ္၊ ပူတယ္၊ ဆီးသြားတဲ႔ အခါ နာတယ္။
၂။ Gonorrhea ဂႏိုရီးယား- လိင္အဂၤါမွ အျဖဴ (သို႔) အ၀ါ (သို႔) အစိမ္းဖန္႔ဖန္႔ အရည္မ်ား ထြက္ျခင္း၊ ဆီးသြားတဲ႔ အခါ ပူေလာင္ျခင္း။
၃။ Syphilis ဆစ္ဖလစ္ - လိင္အဂၤါမွာ Chancroid လိုအနာေပါက္တယ္၊ ပထမအဆင္႔မွာ နာက်င္မႈမရွိတဲ႔ အတြက္ လူေတြက သိပ္အေရးမစိုက္ျဖစ္ဘူး။ ေရာဂါပိုးက ေသြးထဲေရာက္သြားျပီး အခ်ိန္ကာလတစ္ခု ေက်ာ္ျဖတ္ျပိးတဲ႔ အခါ ဦးေႏွာက္ေဖါက္ျပန္ရူးသြပ္ျခင္း၊ ေလျဖတ္ျခင္း၊ မ်က္စိကန္းျခင္း၊ ထံုအျခင္း၊ ႏွလံုးေရာဂါ စသျဖင္႔ ျဖစ္လာ ႏိုင္ျပီး ေသဆံုးႏိုင္ေလာက္တဲ႔အထိ အႏၱရာယ္မ်ားပါတယ္။ (အေသးစိတ္ကို ေနာက္ post မ်ားတြင္ ေဖၚျပပါမည္)
၄။ ‘Genital herpes လိင္လမ္းေရယံု’ - လိင္အဂၤါမွာ အရည္ၾကည္ဖုေတြ ျဖစ္တယ္၊ နာတယ္၊ ယားတယ္။ ေမြးလာမယ့္ ကေလးကိုကူးႏိုင္တယ္။
၅။ အမ်ိဳးသမီး အဂၤါ ေရာင္ျခင္း၊ ယားျခင္း၊ အရည္ျဖဴ ဆင္းျခင္း။ ဒါကေတာ႔ လိင္လံုး၀မဆက္ဆံဖူးတဲ႔ အမ်ိဳးသမီးမ်ားလည္း တကိုယ္ေရသန္႔ရွင္းေရး အားနည္းမႈေၾကာင္႔ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
၆။ Chancroid ‘ရွန္ကာ’ လိင္အဂၤါမွာအနာ၊ အၾကိတ္ေပၚလာမယ္၊ ေပါင္ျခံအၾကိတ္ေတြ ေရာင္လာမယ္။ နာမယ္။
၇။ LymphogranulomaVenereum (LGV) ဆိုတာက တက္ေစ့ေတြ ေရာင္တာပါ။ လိင္အဂၤါမယ္ မနာတဲ့အနာျဖစ္လို႔ ဆစ္ဖလစ္နဲ႔ မွားတတ္တယ္။
၈။ ‘Genital Warts လိင္အဂၤါၾကြက္ႏို႔ - Human Papillomavirus (HPV) လိင္လမ္းေၾကာင္း ႂကြက္ႏို႔ကေနတခ်ိန္မွာသားအိမ္ဝကင္ဆာ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ ပြါးတာျမန္တဲ႔အတြက္ တခ်ိဳ႔အမ်ိဳးသားမ်ား လိင္အဂၤါ ျဖတ္ပစ္ရတဲ႔အထိ ျဖစ္ရတတ္ပါတယ္။
၉။ Hepatitis B (ဘီ) ပိုး၊ Hepatitis C (စီ) ပိုး အသဲေရာင္ (ဘီ) နဲ႔ (စီ) လည္း လိင္ဆက္ဆံရာကေနတဆင္႔ကူးစက္ပါတယ္။
(၁ဝ) လက္ရွိေခတ္စားေနတဲ႔ HIV/AIDS ကေတာ႔ ကုရာနတၱိေဆးမရွိပါ။ ကို

ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ရင္ အထူးသတိထားပါ။ ေစာေမြးတာ-ပ်က္တာလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အထဲကကေလးကိုထိခိုက္ႏိုင္တယ္။ အေသေမြးႏိုင္တယ္။ အေလးခ်ိန္မျပည့္ကေလးေမြးႏိုင္တယ္။ ကေလးမွာေမြးရာပါခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ေတြ ရွိႏိုင္တယ္။

ဒါဆို ဘယ္လို ကာကြယ္မလဲ
လိင္မဆက္ဆံဘဲေနပါလို႔ေျပာတာ အမွန္ဆံုးဘဲ။ လက္ေတြ႔မက်လို႔ အၾကံေကာင္း ေပးတာကို လိုက္နာပါ။ အေဖၚကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းေမးပါ။ ေဆးစစ္ၾကပါ။ (ကြန္ဒြမ္) အျမဲသံုးပါ။ လကၥဏာရွိရင္ ျမန္ျမန္ ထိထိေရာက္ေရာက္ ေဆးကုပါ။

Condoms (ကြန္ဒြမ္) ကေနအကုန္လံုးကိုမကာကြယ္ႏိုင္ပါ။ (ကြန္ဒြမ္) ကေန Gonorrhea, Chlamydia, HIV နဲ႔ Trichomoniasisေတြကိုေတာ့ ေကာင္းေကာင္းကာကြယ္ႏိုင္တယ္။ Herpes, Syphilis နဲ႔ Genital warts ေတြကိုေတာ့ ေကာင္းေကာင္းမကာကြယ္ႏိုင္ပါ။ (ကြန္ဒြမ္) မဖံုးတာကိုေတာ့ မကာကြယ္ႏိုင္ပါ။ Crabs နဲ႔ Scabies ေတြကို လံုးဝ မကာကြယ္ႏိုင္ပါ။

အမ်ားစုေရာဂါေတြက တခါျဖစ္ျပီး၊ ေရာဂါျပီးသြားသလို မျဖစ္ေစႏိုင္ပါ။ Gonorrhea, Syphilis, Chlamydia နဲ႔ Trichomoniasis ေတြကို ေဆးကုရင္ ရွိေနတာေတြ ေကာင္းသြားမယ္။ ဒါေပမဲ့ ေနာက္ထပ္ျဖစ္ရင္ ေနာက္တခါ ေဆးထပ္ကုရလိမ့္မယ္။ ကိုယ္ကေဆးကုေပမဲ့ အေဖၚကေဆးမကုရင္ ျပန္ကူးလာမယ္။

# Cred
(Dr. တင့္ေဆြ)