စတီယာရင္စနစ္ နွင့္ပတ္သက္၍ သိသင့္သည္မ်ား

စတီယာရင္စနစ္ နွင့္ပတ္သက္၍ သိသင့္သည္မ်ား
♓♓♓♓♓

📢 စတီယာရင္စနစ္သည္ ကားတစ္စီး၏ ဦးတည္ရာလမ္းေၾကာင္းကုိ ထိန္းခ်ဳပ္ေသာ စနစ္ ျဖစ္သည္။ ကားတစ္စီး၏ ပဲ႔ကုိင္စနစ္ႏွင္႔လည္း တုိက္ရုိက္ ဆက္စပ္ေနသည္။ ဆပ္စပန္႔ရွင္းစနစ္ ေကာင္းမွ စတီယာရင္စနစ္ ေကာင္းမည္။ စတီယာရင္စနစ္ႏွင္႔ ဆပ္စပန္႔ရွင္းစနစ္သည္ အျပန္အလွန္လည္း အမွီသဟဲျပဳေနသည္။ ထုိစနစ္ႏွစ္မ်ိဳးစလုံးသည္ ကားတစ္စီး၏ ေဘးကင္းလုံျခံဳမႈ (Safety) အတြက္သာမက စီးနင္းသူ ခရီးသည္မ်ား၏ သက္ေတာင္႔သက္သာ ျဖစ္ေစေသာ အဆင္ေျပမႈအတြက္ပါ အေရးၾကီးသည္။

📢 စတီယာရင္စနစ္ ခ်ိဳ.ယြင္းပါက ကားတစ္စီးကုိ ထိန္းေက်ာင္း ေမာင္းႏွင္ရသည္မွာ ခက္ခဲ သည္႔အျပင္ ေဘးအႏၱရယ္လည္း က်ေရာက္ႏုိင္သည္။ ၾကီးမားေသာ ယာဥ္တုိက္မႈ မ်ားလည္း ျဖစ္ပြားေစႏုိင္သည္။ စတီယာရင္စနစ္ ပုံမွန္စစ္ေဆးျခင္းႏွင္႔ ျပဳျပင္ထိ္န္းသိမ္းျခင္းသည္ ယာဥ္ေမာင္းသူႏွင္႔ ယာဥ္ပုိင္ရွင္မ်ားအတြက္ အေရးၾကီးေသာ အခ်က္ျဖစ္သည္။

📢 ကားတစ္စီးသည္ ပုံမွန္လႈပ္ရွား လည္ပတ္ ေနေသာ စက္ယႏၱရား အစုေဝးျဖစ္၍ အခ်ိန္တန္လွ်င္ ပြန္းစားပ်က္စီးသည္။ ခ်ိဳ.ယြင္းအားနည္းခ်က္၊ အျပစ္မ်ား ျဖစ္ေပၚလာ တတ္သည္။ ထုိကဲ႔သုိ႔ ျဖစ္ပ်က္ျခင္းသည္ ျဖစ္ေလ႔ ျဖစ္ထရွိေသာ ျဖစ္ရုိးျဖစ္စဥ္မ်ားျဖစ္သည္။ ကားသစ္ပဲျဖစ္ေစ၊ ကားေဟာင္းပဲျဖစ္ေစ ျဖစ္တတ္သည္။

☑ စတီယာရင္စနစ္

📢 ကားတစ္စီး၏ေရွ႕ဘီးမ်ားကုိ ဘယ္/ညာလုိရာသုိ႔ ခ်ိဳးေကြ႔ႏုိင္ရန္အတြက္ စတီယာရင္စနစ္ က သာ ေဆာင္ရြက္ေပးသည္။ အေျခခံအားျဖင္႔ စတီယာရင္စနစ္ အမ်ိဳးအစား (၂)မ်ိဳးရွိသည္။

☑ (1) Standard Mechanical Steering (Reciprocating Ball Type)

⚡ ထရပ္ကား (Trucks) မ်ားႏွင္႔ SUVs ကားမ်ားတြင္ Recirculatingball Steering ကုိအမ်ားဆုံး အသုံးျပဳသည္။ ၎စနစ္တြင္ Worm Gear, အံစာတုံးေခၚ Ball Nut Rock, Sector Gear ႏွင္႔ Pitman Arm တုိ.ပါဝင္သည္။ စတီယာရင္ Wheel (ေဂြ) ကုိလွည္႔လုိက္လွ်င္ ဝင္ရုိးတံ လုိက္လည္ျပီး ၎ႏွင္႔ဆက္ထားေသာ Steering Shaft ပါလုိက္လည္မည္။

🚌 စတီယာရင္ Shaft ထိပ္တြင္ မုန္႔ၾကိဳးလိမ္ဂီယာ (Worm Gear) ရွိသည္။ အံစာတုံးႏွင္႔ Steering Shaft ၾကားတြင္ ေဘာလ္ေစ႔မ်ား ခံထားျပီး ဝင္ရုိးလည္ပါက အံစာတုံးသည္ အေပၚ/ေအာက္ ေရြ.လ်ားသည္။ အံစာတုံးထိပ္တြင္ ပီနီယံ အသြားၾကီးမ်ား ပါရွိျပီး Sector Gear ႏွင္႔ခ်ိတ္ဆက္ ထားသည္။ အံစာတုံးကစားလ်ွင္ Sector Gear ႏွင္႔ခ်ိတ္ဆက္ထားသည္။ အံစာတုံးကစားလ်ွင္ Sector Gear ကစားျပီး Pitman Arm ကုိလႈပ္ရွားေစသည္။

🚌 Pitman Arm ႏွင္႔တုိက္ေရာ႔ ကုိေဘာလ္ဂြိဳင္းျဖင္႔ ဆက္ထားသျဖင္႔ Pitman Arm ကစားတုိင္း တုိက္ေရာ႔လုိက္ကစားျခင္းျဖင္႔ ကားေရွ႕ဘီးမ်ား ကုိ ဘယ္/ညာ ကစားေစႏုိင္သည္။ တုိက္ေရာ႔ (Tie-rod) အဖ်ားႏွင္႔ စတီယာရင္ Kuckle Arm ကုိေဘာလ္ဂြိဳင္းႏွင္႔ ဆက္သြယ္ထားသည္။

🚌 တုိက္ေရာ႔ (Tie-rod) တြင္ အစိတ္အပုိင္း (၃)ပုိင္းရွိျပီး ေဘာလ္ဂြိဳင္း (၆) လုံးပါဝင္သည္။ အလယ္တုိက္ေရာ႔တံႏွင္႔ ဘယ္/ညာ အဖ်ား ႏွစ္ဘက္တြင္ တုိက္ေရာ႔အတုိ (၂) ေခ်ာင္းရွိသည္။ အုိင္ဒဲလာအမ္း (Idler Arm) ႏွင္႔ Pitman Arm (၂) ေခ်ာင္းတြင္ အလယ္တုိက္ေရာ႔လင္႔ (Cantre Link) ကုိေဘာလ္ဂြိဳင္း (၂) လုံးျဖင္႔ဖမ္းထားသည္။

🚌 စတီယာရင္ အဆက္မ်ားသည္ ကားဆပ္စပန္႔ရွင္း စနစ္ႏွင္႔ ဆက္စပ္ေန၍ ဆပ္စပန္.ရွင္းစနစ္ႏွင္႔ ဆက္စပ္ေန၍ ဆပ္စပန္႔ရွင္း အဆက္မ်ား တင္းက်ပ္ေနမွာ စတီယာရင္အဆက္မ်ား တင္းက်ပ္ေနမည္။ ေဘာလ္ဂြ်ိဳင္းမ်ားထိပ္တြင္ အမဲဆီထုိးရန္ ေခါင္းကေလးမ်ား ပါရွိသည္။ စတီယာရင္ ဂီယာအုံတြင္ ဂီယာဝုိင္ေခ်ာဆီမ်ား ထည္႔ထားျပီး ဆီယုိစိမ္႔မႈမရွိေစရန္ အဖ်ား ႏွစ္ဘက္စလုံး၌ Oil seal မ်ားတပ္ဆပ္ထားသည္။ ဂီယာဝုိင္ထပ္မံျဖည္႔တင္းေပးရန္ ဆီေပါက္ပါ ရွိသည္။

⚡ ကားၾကီးမ်ားတြင္စတီယာရင္ အားစုိက္လွည္႔စရာ မလုိေအာင္ ပါဝါပန္႔ တပ္ဆင္ထားသည္။ ပါဝါပန္႔မွ ဆီတြန္းအားျဖင္႔ Steering Gear အလုပ္ လုပ္သည္။ စတီယာရင္ေဂြ၏ လွည္႔အားသည္ Rotary Valve ကုိလွည္႔ေပး ရုံသာျဖစ္သည္။

🚨 Rack & Pinion Steering

📢 ဤအမ်ိဳးအစားသည္ အမ်ားအားျဖင္႔ ပါဝါ စတီယာရင္ အမ်ိဳးအစားျဖစ္သည္။ လူစီး ကားငယ္မ်ားႏွင္႔ အခ်ိဳ႔ Light truck ကားမ်ားတြင္ Rack & Pinion Steering အမ်ိဳးအစားကုိ သုံးသည္။ စတီယာရင္ Shaft တြင္ (Pinion) ပီနီယံႏွင္႔ ဆက္သြယ္ထားျပီး ပီနီယံလည္ပါက Rack ဘားတံသည္ ဘယ္/ညာကစားသည္။

📢 ပါဝါ Rack & Pinion တြင္ ပါဝါပန္႔မွာ ပါဝါဆီ ပုိ႔ေပးျပီး ပါဝါဆီ၏ တြန္းအားျဖင္႔ Rack Piston ကုိိ ကစားေစသည္။ ပါဝါဆီလုိင္းကုိ Rotary Valve ျဖင္႔ထိန္းခ်ဳပ္သည္။ ပါဝါစတီယာရင္ Colum ထိပ္တြင္ Rotary valve တပ္ဆင္ ထားျပီး စတီယာရင္ Wheel ကစားတုိင္း Rotary Valve ကစားသည္။

⚡ Rotary valve မွဆီပုိက္လုိင္း (၂) လုိင္းသည္ Rock Tube ျဖင္႔ ဆက္သြယ္ထားသည္။ ယာဥ္ေမာင္းသူသည္ စတီယာရင္ေဂြကုိ လွည္႔လုိက္လွ်င္ Rotary Valve မွ ပါဝါဆီ တြန္းအားသည္ Rack Piston ေပၚ သက္ေရာက္ျပီး ခြန္အားစုိက္ထုတ္စရာမလုိဘဲ ကားဘီးကုိ ဘယ္/ညာခ်ိဳး၍ ကစားႏုိင္သည္။

☑ ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းျခင္း (Maintenance)

📌 စတီယာရင္စနစ္ႏွင္႔ ဆပ္စပန္႔ရွင္းစနစ္တုိ႔သည္ တစ္ခုႏွင္႔တစ္ခု ဆက္စပ္ေန၍ ေအာက္ပုိင္းစနစ္ မေကာင္းလွ်င္လည္း စတီယာရင္ ထိန္းခ်ဳပ္မႈကုိ ထိခုိက္ေစသည္။ ေအာက္ပုိင္းအဆက္မ်ား စား၍ ေခ်ာင္ေနေသာ ကားတစ္စီးသည္ အလုိင္းမန္႔ပါ မွားယြင္းတိမ္းေစာင္းေန၍ စတီယာရင္ ထိန္းခ်ဴပ္ရ ခက္ခဲပါမည္။ ထုိ္႔ျပင္ ေရွ႕ဘီးတာယာ ပန္းသားမ်ား ပြန္းစားမႈျမန္ဆန္မည္။ လမ္းရွင္း၍ အျမန္ႏႈန္း တင္ေမာင္းပါက စတီယာရင္လူးမည္။ စတီယာရင္ေဂြ တုန္ခါမည္။

📌 ကားတစ္စီး၏ ဆပ္စပန္.ရွင္းစနစ္ ျပဳျပင္ စစ္ေဆးတုိင္း စတီယာရင္စနစ္ကုိပါ စစ္ေဆး ျပဳျပင္သင္႔သည္။ ေအာက္ပုိင္းတုိက္ေရာ.၊ ေဘာလ္ဂြိဴင္းမ်ား၊ ကင္းပင္မ်ား၊ ရာဘာဘြတ္မ်ား တင္းက်ပ္ျပီး အလုိင္းမန္႔ မွန္ကန္ေနေသာ ကားတစ္စီးကုိ စတီယာရင္ ထိန္းခ်ဳပ္ရသည္မွာ လည္း စိတ္တုိင္းက်ျဖစ္မည္။

🚨 စတီယာရင္စနစ္မွ အျဖစ္မ်ားေသာ ခ်ိဳ.ယြင္းခ်က္မ်ား

☑ (၁) စတီယာရင္ခ်ိဳးေကြ႔ရခက္ခဲျခင္း

- စတီယာရင္ေဂြ ခိ်ဳးေကြ႔ရသည္မွာ တစ္ခုခု တားဆီးခံထားသကဲ႔သုိ႔ေလးပင္ေနသည္။
- တာယာေလေပါင္ေလ်ာ.ေနျခင္း
- အလုိင္းမန္႔ေအာက္ေနျခင္း
- ပါဝါပန္႔မေကာင္းျခင္း
- ပါဝါဆီနည္းေနျခင္း
- ပါဝါပန္႔ကုိဆြဲလွည္႔ေသာ Belt ၾကိဳးမေကာင္းျခင္း
- စတီယာရင္ဂီယာေခ်ာဆီ ငတ္ျခင္း၊ ျပဳျပင္ရန္လုိျခင္း

☑ (၂) စတီယာရင္လြတ္၍ ေခ်ာင္ေနျခင္း (Loose)

📢 စတီယာရင္ေဂြလွည္႔ကစားရသည္မွာ ေခ်ာင္လြန္းေနျခင္း၊ လြတ္ေနျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ခံစားရမည္။

- စတီယာရင္ လင္႔အဆက္မ်ားစားျပီး ေခ်ာင္ေနျခင္း
- စတီယာရင္ အဆက္လင္႔ (Linkage) မ်ားကုိစစ္ေဆးျပီး လုိအပ္ပါက ျပန္လည္ တင္းက်ပ္ရမည္။ ပြန္းစားေနေသာ အစိတ္အပုိင္းမ်ားကုိ အစားထုိး အသစ္လဲလွယ္ရမည္။

☑ (၃) ပါဝါစတီယာရင္ အလုပ္ေကာင္းေကာင္း လုပ္ပုံမေပၚျခင္း

📢 စတီယာရင္ေဂြ လွည္.ရသည္မွ အားပုိစုိက္ ရသည္။ အျမန္ႏႈန္းတင္ေမာင္းေနေသာ အေျခအေနတြင္ မသိသာေသာ္လည္း Low speed တြင္ စတီယာရင္လွည္႔ရသည္မွာ ေလးေနသည္။

- ပါဝါဆီဘူးတြင္ ဆီေလ်ာ႔နည္းျခင္း
- ပါဝါဆီ မဲညစ္ေဟာင္းလြန္းျခင္း
- ပါဝါပန္႔မေကာင္းျခင္း
- Belt ၾကိဳးေလ်ာ႔လြန္းျခင္း၊ မေကာင္းျခင္း
- ပါဝါဂန္း၊ ဆီလုိင္းမ်ား၊ Oil Seal မ်ားတြင္ ဆီယုိေနျခင္း
- တာယာ ေလေပါင္နည္းေနျခင္း

☑ (၄) ေရွ.ဘီးတာယာမ်ားတစ္ဘက္သုိ႔ဆြဲေနျခင္း

- တာယာမ်ားေလေပါင္မညီညာျခင္း
- အလုိင္းမန္႔ေအာက္ေနျခင္း
- ဘရိတ္ျငိေနႏုိင္ျခင္း
- စတီယာရင္ အဆက္လင္႔မ်ား ေခ်ာင္ေနျခင္း
- တာယာပန္းသား မညီျခင္း၊ တာယာမေကာင္းျခင္း

☑ (၅) စတီယာရင္ေဂြ ဆက္ခနဲတုံ႔ခနဲျဖစ္ျခင္း အေၾကာင္းရင္းမ်ား

- ပါဝါပန္႔ Belt ၾကိဳးေခ်ာင္ေနျခင္း၊ ေခ်ာ္ေနျခင္း
- ပါဝါဆီနည္းလြန္းျခင္း
- အင္ဂ်င္ Slow လည္ႏႈန္းနည္းလြန္းျခင္း - ပါဝါပန္႔တြင္ ျပႆနာတစ္ခုရွိေနျခင္း
- စတီယာရင္ လင္႔အဆက္မ်ား တစ္ခုခုႏွင္႔ ပြတ္တုိက္ေနျခင္း

☑ (၆) စတီယာရင္ Wheel တုန္ခါျခင္း

- ကားဘီးနတ္ (Nuts) မ်ားေခ်ာင္ေနျခင္း
- တာယာႏွင္႔ေဂြမ်ား Balance out ေနျခင္း
- တာယာလိမ္ေနျခင္း
- တာယာဘီးမ်ား ဆုိးဆုိးဝါးဝါးပ်က္စီးေနျခင္း
- ေအာက္ပုိင္းတုိက္ေရာ့၊ ေဘာလ္ဂြ်ိဳင္းမ်ားစားျပီး ေခ်ာင္လြန္းျခင္း

☑ (၇) လမ္းေထာင္႔ခ်ိဳးအေကြ.မ်ားတြင္ စတီယာရင္ ခ်ိဳးလုိက္ပါက အသံျမည္ျခင္း

- စတီယာရင္ ဂီယာဆီငတ္ေနျခင္း
- စတီယာရင္ အဆက္မ်ားေခ်ာင္လြန္းျခင္း
- တာယာႏွင္႔ အေျခားအရာတစ္ခုခု ပြတ္တုိက္ေနျခင္း
- ကားေအာက္ပုိင္း ဆပ္စပန္.ရွင္း စနစ္မ်ားစားလြန္း၊ ေခ်ာင္လြန္းေနျခင္း

📌 စတီယာရင္စနစ္မွ အားနည္းေနေသာ ေနရာ၊ အစိတ္အပုိင္းမ်ားကုိ စစ္ေဆးလဲလွယ္ေပးပါ။ ပါဝါပန္႔၊ ပါဝါဂန္းမ်ား၊ ဆီပုိက္လုိင္း၊ ဝုိင္းဆီးမ်ား မေကာင္းပါ အသစ္လဲလွယ္ေပးပါ။ ပါဝါဂန္းအထုိင္ ရာဘာဘြတ္မ်ား ၾကာလာလွ်င္ ေခ်ာင္လာ တတ္သည္။ ကားေအာက္ပုိင္း ျပဳျပင္စစ္ေဆးတုိင္း စတီယာရင္စနစ္ကုိ စစ္ေဆးပါ။ ေရွ.ေျပးလကၡဏာမ်ားသည္ စတီယာရင္စနစ္ ပ်က္စီးမႈ၏ အစ ျဖစ္သည္။
🚘🚘🚘🚘🚘

Writer by

မင္းသစ္ထူး (စက္မႈ)
awjmyanmar