သေဘၤာလုပ္ငန္းသုံး Hydraulics ႏွင့္ Pneumatics ပုိင္းဆုိင္ရာ အေျခခံနည္းစံနစ္မ်ား (အပုိင္း - ၄)

သေဘၤာလုပ္ငန္းသုံး Hydraulics ႏွင့္ Pneumatics ပုိင္းဆုိင္ရာ အေျခခံနည္းစံနစ္မ်ား (အပုိင္း - ၄)
Pilot operated valves
****

ညီညီေထြး (Chief Engineer)

Pilot operated valves
***

(Fig-24 Pilot operated valve ပုံကုိၾကည့္ပါရန္)

ေရွ႕တြင္တင္ျပခဲ့ျပီးျဖစ္သည့္အတုိင္း poppet valves မ်ား ၊ ပမာဏၾကီးမားေသာ pneumatic valves မ်ားႏွင့္ hydraulic system သုံး valves မ်ားသည္ အလုပ္လုပ္နုိင္ေစရန္ စုိက္ထုတ္အသုံးျပဳရသည့္ အသားတင္ အား (net force) ၾကီးမားစြာလုိအပ္ပါသည္။ အကယ္၍ ထုိအပ္ေသာ အား (force) သည္ လက္ျဖင့္ ကုိင္တြယ္အသုံးျပဳျခင္း သုိ႔မဟုတ္ solenoid တပ္ဆင္အသုံးျပဳျခင္းျဖင့္ ရရွိနုိင္ေသာ အား (force) တုိ႔ထက္အဆမတန္ အလြန္ၾကီးမားေနပါက အဆင့္ ႏွစ္ဆင့္ ပါ လုပ္ငန္းစဥ္ (two-stage process) အျဖစ္ေျပာင္းလဲ အသုံးခ်ေလ့ရွိျပီး ၎ကုိ pilot operation မ်ားတြင္ သုံးစြဲၾကပါသည္။

Fig-24 တြင္ေဖာ္ျပထားေသာပုံမွာ pilot operation တခု၏ အလုပ္လုပ္ပုံ သေဘာတရား ျဖစ္ပါသည္။ valve 1 သည္ ram ကုိလွဳပ္ရွားေစရန္ အဓိက အလုပ္လုပ္သြားမည့္ valve ျဖစ္၍ ထုိ valve အလုပ္လုပ္သြားနုိင္ေစရန္ အသားတင္ အား (net force) တစ္ခုလုိအပ္လွ်က္ရွိျပီး solenoid အားျဖင့္တုိက္ရုိက္အလုပ္လုပ္နုိင္ေစရန္ အတြက္လည္း အလြန္ၾကီးမား ေသာ အား (force) ျဖစ္ေနပါသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ valve 1 ထက္ ငယ္ေသာ valve 2 ကုိ system တြင္ ထည့္သြင္း တပ္ဆင္ ေပး၍ system pressure အားျဖင့္ အဓိက အလုပ္လုပ္မည့္ valve 1 ကုိ ေရြ႕လွ်ားေစျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ဤေနရာတြင္ ထပ္မံ တပ္ဆင္လုိက္ေသာ valve 2 ကုိ pilot valve ဟုေခၚပါသည္။ ပုံမွန္အားျဖင့္ pilot pressure line ကုိ circuit diagrams မ်ားတြင္ မ်ဥ္းျပတ္ (dotted) လုိင္းမ်ားျဖင့္ ေဖာ္ျပေလ့ရွိျပီး main valve ေပၚရွိ pilot ports မ်ားကုိ Z ၊ Y ၊ X စသည္ျဖင့္ ေဖာ္ျပေလ့ရွိပါသည္။

ေဖာ္ျပထားေသာ Pilot operated valve ၌ မူလအေနအထားျဖစ္သည့္ valve 2 ၏ solenoid တြင္ လွ်ပ္စစ္စီး ဆင္းမွဳ ျဖတ္ေတာက္လုိက္ပါက main valve 1 ေပၚရွိ pilot port Z တြင္ fluid pressure က်ဆင္းသြား မည္ျဖစ္ျပီး (Z မွ A သုိ႔ တုိင္ေအာင္ရွိေသာ pilot pressure line ထဲရွိ fluid ကုိ valve 2 ၏ အေပါက္ R မွတဆင့္ drain လုပ္ထားေပးေသာ ေၾကာင့္) ram ကုိ အထဲသု႔ိ ျပန္၀င္သြားေစမည္ျဖစ္ပါသည္။ တဖန္ valve 2 ၏ solenoid တြင္ လွ်ပ္စစ္ျပန္လည္စီး၀င္လာ ပါက valve 2 တြင္အလုပ္လုပ္၍ အေပါက္ P မွ A သုိ႔ fluid pressure ဆက္သြယ္မိသြားမည္ျဖစ္ကာ main valve 1 ေပၚရွိ pilot port Z တြင္ fluid pressure ေရာက္ရွိလာသည့္အတြက္ main valve 1 အလုပ္လုပ္သြားမည္ျဖစ္၍ အေပါက္ P မွ B သုိ႔ fluid pressure ဆက္သြယ္မိသြားျပီး ram အျပင္သုိ႔ ထြက္လာမည္ျဖစ္ပါသည္။

ထုိကဲ့သုိ႔ pilot operation တခုကုိ ခြဲျခားထားသည့္ valve မ်ားျဖင့္ လုပ္ေဆာင္နုိင္ေသာ္လည္း pilot/main ႏွစ္မ်ဳိး စလုံး ျပည့္စုံစြာထည့္သြင္းတည္ေဆာက္ထားေသာ က်စ္လစ္သည့္ valve block မ်ားကုိလည္း hydraulic system မ်ားတြင္ တပ္ဆင္သုံးစြဲလာၾကပါသည္။

Pilot operated 3/2 way valve
***

(Fig-25 Pilot operated 3/2 way valve ပုံကုိၾကည့္ပါရန္)

Solenoid အသုံးျပဳထားျပီးတုိက္ရုိက္အလုပ္လုပ္ေစနုိင္ေသာ 3/2 way pneumatic valve တစ္လုံး၏ တည္ ေဆာက္ပုံကုိ Fig-25 တြင္ေဖာ္ျပထားပါသည္။ Valve ဧရိယာေသးငယ္သည့္အတြက္တုိက္ရုိက္အလုပ္လုပ္နုိင္ေစရန္လုိအပ္ ေသာ အား (force) မွာလည္း နည္းပါးမည္ျဖစ္၍ solenoid ျဖင့္ pilot valve အလုပ္လုပ္ေစျပီး တဖန္ pilot valve သည္ line pressure ကုိ အသုံးခ်၍ control valve ထိပ္ေပၚတြင္ line pressure သက္ေရာက္ေစကာ control valve ကုိ ေအာက္သုိ႔ တြန္းေရြ႕သြားေစ၍ exhaust port ကုိ ပိတ္သြားေစပါသည္။ ၎သည္ main valve disc ႏွင့္ဆက္သြယ္မိေသာ အခါ အား (force) ႏွစ္ခုသည္ valve stem တြင္ သက္ေရာက္လာပါသည္။

Pilot valve မွ အသုံးခ်လုိက္ေသာ ေအာက္သုိ႔ တြန္းသည့္ အား (force) သည္ P x D ျဖစ္၍ P မွာ line pressure ျဖစ္ျပီး D မွာ control valve ၏ ဧရိယာျဖစ္ပါသည္။ ထုိ႔ အတူ line pressure ကုိ အသုံးခ်၍ valve stem ကုိ အေပၚသုိ႔တြန္းတင္ေသာ အား (force) သည္ P x E ျဖစ္ကာ E သည္ main valve ၏ ဧရိယာျဖစ္ပါသည္။ Control valve ၏ ဧရိယာ D သည္ main valve ၏ ဧရိယာ E ထက္ၾကီးမားေသာ ေၾကာင့္ ေအာက္သုိ႔ တြန္းသည့္ အား (force) ေလွ်ာ့နည္းသြားကာ valve ပြင့္ျခင္းျဖစ္ပါသည္။ Solenoid တြင္ လွ်ပ္စစ္စီး ဆင္းမွဳ ျဖတ္ေတာက္လုိက္ပါက control valve ေပၚရွိေနရာမွ pressure ကုိ အေပါက္ A မွတဆင့္ စြန္႔ထုတ္ (vent) လုိက္ ျခင္းျဖင့္ line pressure ႏွင့္ spring pressure တုိ႔မွ main valve ၏ valve stem ကုိ ျပန္လည္ျမင့္တက္လာေစျပီး valve ပိတ္သြားမည္ျဖစ္ပါသည္။

(Fig-26 Pilot-operated valve ပုံကုိၾကည့္ပါရန္)
(Fig-27 Symbol of pilot-operated valve ပုံကုိၾကည့္ပါရန္)

Pilot-operated spool valve တစ္လုံး၏ တည္ေဆာက္ပုံကုိ Fig-26 တြင္ ေဖာ္ျပထားျပီး Pilot-operated spool valve တစ္လုံး၏ symbol Fig-27 တြင္ေဖာ္ျပထားပါသည္။ Hydraulic pressure သုံး pilot-operated valves အမ်ားစုတြင္ pilot spool အစြန္ဆုံးအပုိင္းမွာ ျပင္ပတြင္ ျမင္ေတြ႔ေနရေလ့ရွိပါသည္။ ဤအခ်က္အား ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းေရးဆုိင္ရာ ရွဳေထာင့္မွၾကည့္လွ်င္ system ၏အဓိကေနရာမွ အလုပ္လုပ္ေနေသာ valve ကုိ စစ္ေဆးနုိင္ရန္ခြင့္ျပဳေပးသကဲ့သုိ႔ျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ အလြန္အသုံးတည့္ေသာ တည္ေဆာက္မွဳပုံစံျဖစ္ပါသည္။ သုိ႔ေသာ္ pilot spool ကုိတုိက္ရုိက္ တြန္းေရြ႕၍ စစ္ေဆးနုိင္ရန္ ၾကီးမားေသာ အား (force) လုိအပ္လာသည့္အခါ သင့္ေတာ္ေသာ အရြယ္အစားရွိသံေခ်ာင္းတေခ်ာင္းအားျဖင့္တြန္းေရြ႕ျခင္းျပဳလုပ္ေပးရမည္ျဖစ္ပါသည္။ ထုိအခါမ်ဳိးတြင္ solenoid ကုိလွ်ပ္စစ္ စီးဆင္းမွဳ လုံး၀မရွိေစရန္ ေသခ်ာစြာ ျဖတ္ေတာက္ထားရန္လုိအပ္ပါသည္။    

ရႊင္လန္းပါေစ။

ပုံစာမ်ား။
****
Fig-24 Pilot operated valve
Fig-25 Pilot operated 3/2 way valve
Fig-26 Pilot-operated valve
Fig-27 Symbol of pilot-operated valve

Reference:
Hydraulic and Pneumatics by Andrew A.Parr, ISBN: 0750644192 Publisher: Elsevier Science & Technology Books

ခရက္ဒစ္