နားမလည္ေသးတဲ့ single line drawing

မီးပိြဳင့္ေတြ မီးခလုတ္ေတြကို တျဖည္းျဖည္းနဲ႔
နားလည္လာၿပီး ႀကိဳးသြားႀကိဳးလာ ေတြကိုလည္း
သိလာခဲ့ရပါတယ္။ အရင္တုန္းက မီးဆင္ခဲ့တဲ့ပုံ
စံေတြဟာ စီနီယာအကိုေတြက ဒါလုပ္ဆိုလို႔သာ
လုပ္ေနရတာ။ ကိုယ္လုပ္ေနတဲ့ ဒီအလုပ္ဟာ
ေ႐ွ႕မွာ ဘယ္လိုလုပ္ခဲ့တယ္၊ ခုက်ေနာ္လုပ္ၿပီးရင္
လည္း ေနာက္ကို ဘာေတြဆက္လုပ္လိမ့္ဦးမယ္၊
ဆိုတာေတြကို မခန္႔မွန္းတတ္ေသးပါဘူး။
အလြယ္ေျပာရရင္ လုပ္ကြက္ကို မျခံဳ ငုံမိေသးပါ
ဘူး။

ခိုင္းရင္ ခိုင္းတာသာလုပ္တတ္ေသးတဲ့ အဆင့္
ပဲ ႐ွိေသးတာပါ။ ဒီလိုတျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ဆရာေတြ
စီနီယာအကို ေတြရဲ႕ သင္ေပးမႈေတြေၾကာင့္
မီးပြြိဳင့္တစ္ခုရဲ႕ စလယ္ ဆုးံ ကို နားလည္လာခဲ့ရပါတယ္။ က်ေနာ္ကိုယ္က်ေနာ္လည္း ဂုဏ္ယူမိၿပီး
ေပ်ာ္တာေပါ့ ကိုယ့္ဆရာတို႔ရာ ။ မေပ်ာ္ခံႏိုင္ယိုး
လား။ ရပ္ကြက္ထဲမွာဆို က်ေနာ္က ဆရာပဲ။
မီးပြိဳင့္ ဆင္တဲ့ အဆင့္ေတြမွာ two way ေတြ
Intermediate ေတြကို ကိုယ္က ကြၽမ္းကြၽမ္းက်င္က်င္ လုပ္တတ္ေနေတာ့ ေျမႇာက္ေနတာေပါ့ ။ အလုပ္ထဲမွာ မီးဆင္ၿပီဆိုရင္လည္း
ကြၽမ္းက်င္လာတဲ့က်ေနာ့္အတြက္ ဟိုေနရာဒီေနရာ အကုန္ဝင္ပါေနခဲ့ရတာလဲ ဂုဏ္ယူစရာ
တစ္ခုကို ျဖစ္ေနခဲ့တာကိုး။

ဒီလိုနဲ႔ ျမစ္ဝကြၽန္းေပၚေဒသေတြမွာ ဆန္စက္ေတြ မီးဆင္ဖို႔ ျဖစ္လာပါတယ္။ အဲဒီအခါလည္းက်
ေရာ start. stop ေတြႏိွပ္ၿပီး မဂၢနပ္ ေတြ ဂြပ္
ဂြပ္နဲ႔ ကပ္ေအာင္ဆင္ၾကတဲ့ အခါမွာေတာ့ မီး
ပြိဳင့္ေတြဆင္တာကြၽမ္းက်င္ပါတယ္ဆိုတဲ့ က်ေနာ္ဟာ ဘိုင္ေထး ေဘးထိုင္ေနရတဲ့ ဘဝေရာက္ပါ
ေရာလား။ အရင္မီးပြိဳင့္ေတြဆင္ခဲ့တုန္းက အသံ
စြာက်ယ္စြာက်ယ္ ထြက္ခဲ့တဲ့ က်ေနာ္ဟာ ခုေတာ့ ဆြ႔ံအေနရပါၿပီ။ ပညာမဲ့သူဟာ အသံတိတ္
၏။ ဆိုတဲ့ စကားပုံဟာ က်ေနာ့ကိုသာ ရည္ၫႊန္း
ၿပီးေရးထားတယ္ ဆိုတာ ေသခ်ာပါတယ္။

ညေနအလုပ္သိမ္းလို႔ ထုးံစံအတိုင္း လက္ဘက္ရည္ ေသာက္ၾကေတာ့ ဆရာ့ကို မဂၢနပ္ အေၾကာင္း ေတြ ေမးၿပီေပါ့ ကိုယ့္ဆရာတို႔ရာ။ ဆရာက
လည္း မင္းအဲဒီလိုေမးတာ ငါ သေဘာက်တယ္
ဆိုၿပီး႐ွင္းျပပါတယ္။

မဂၢနပ္ တစ္လုးံကို 3 pole breaker လို မင္း
အလြယ္နားလည္ထားလိုက္။ 3 p breaker မွာ
ႀကိဳးသုးံပင္ အေပၚကဝင္ ေအာက္ကထြက္ၿပီး
ေမာ္တာကို သြားတယ္ဆိုပါစို႔။ ဒါဆိုရင္ မင္းက
ေမာင္းတာေမာင္းခ်င္ရင္ 3 pole ကို တင္လိုက္
႐ုံေပါ့။ တင္လိုက္တာနဲ႔ အေပၚႀကိဳးေတြဟာ
ေအာက္ႀကိဳးကို မီးကူးသြားၿပီး ေမာ္တာလည္သြား တာေပါ့။

မဂၢနပ္ မွာ လည္း 3 pole လိုပဲ ႀကိဳးသုးံပင္ကို
အေပၚဝင္ ေအာက္ထြက္ပဲ၊ ဒါေပမယ့္ သူ႔မွာ
ေတာ့ အဲဒီႀကိဳးသုးံပင္ ဝင္ထြက္ လုပ္မယ့္ ငုတ္
ေတြကို 1. 3. 5 နဲ႔ 2. 4. 6 ဆိုၿပီး ေပၚေအာက္
ဂဏန္းေတြေရးျပထားၿပီး အဲဒီ 1.3.5 နဲ႔ 2.4.6
ငုတ္ေတြကို Main contact. လို႔ေခၚတယ္။

3pole မွာေတာ့ ေမာ္တာလည္ဖို႔အတြက္ လက္နဲ႔
တင္ထားလိုက္လို႔ရေပမယ့္၊ မဂၢနပ္ မွာေတာ့
အေပၚေအာက္ မီးကူးသြားဖို႔အတြက္ သံလိုက္အားနဲ႔ ဆြဲကပ္ၿပီးကူးသြားဖို႔ လုပ္ထားတယ္။
အဲဒီသံလိုက္ကို မီးေႂကြးလိုက္ရင္ သူဟာ သံလိုက္ဓာတ္ဝင္လာၿပီး 1.3.5 အေပၚငုတ္ေတြကမီးကို2.4.6 ေအာက္ငုတ္ေတြဆီကို မီးကူးေပးလိုက္ တယ္။

ဒီလို သံလိုက္ကြြိဳင္ကို မီးေႂကြးဖို႔ မဂၢနပ္ တိုင္း
နီးပါးမွာ A1 နဲ႔ A2 လို႔ နာမည္ေပးထားတဲ့ ငုတ္
ေတြ႐ွိတယ္။ အဲဒီငုတ္ေတြကိုလည္း မီးေႂကြးေပး
ရမယ့္ ဗို႔ အမ်ဳိးအစားကို ေဖာ္ျပေပးထားၾကတယ္၊
ကဲဒါဆို မင္း မဂၢနပ္ ကို အလြယ္ပုံစံဆင္ႏိုင္ၿပီ။
ခုမင္းဆင္ရမယ့္ မဂၢနပ္ရဲ႕ သံလိုက္ကိြဳင္ဟာ
220 v ေႂကြးရမယ့္ေကာင္ဆိုရင္ မီးလုးံတစ္ခု
ဆင္သလိုပဲ။ A2 ကို N အရင္ပို႔ထားလိုက္၊ ၿပီးရင္
Phase ကို one gang ခလုပ္ခံၿပီး A1 ကို join
လိုက္၊ one gang ခလုပ္ဖြင့္တာနဲ႔ မဂၢနပ္ ဟာ
ဂြပ္ဆိုၿပီး ကပ္သြားလိမ့္မယ္။ one gang ခလုတ္
ပိတ္တာနဲ႔ ျဗဳတ္ဆိုၿပီး မဂၢနပ္ ျပန္ကြာသြားလိမ့္မယ္။

ဒါဟာ A1 နဲ႔ A2 ကို မီးေႂကြးလိုက္လို႔ မဂၢနပ္ ကပ္သြားပုံကို နားလြယ္လည္ေအာင္ေျပာျပတာ။
မဂၢနပ္ တစ္လုးံဟာ သံလိုက္ကိြဳင္ ကပ္လိုက္ခြာလိုက္ျဖစ္ေပၚသြားတဲ့ အခါမွာ သူ႔မွာပါတဲ့ ေနာက္
ထပ္ အပိုငုတ္ေတြကလဲ လိုက္ပါ ေျပာင္းလဲေနၾကတယ္။ သူ႔မွာ 43.44 ။ 31.32 ။ 13.14။ 21.22။ စတဲ့ နာမည္ေပးထားတဲ့ အပိုငုတ္ေတြ
ပါတတ္ၿပီး၊ အဲဒီငုတ္ေတြကို auxiliary contact
ေတြလို႔ေခၚတယ္။

သံလိုက္ကိြဳင္ မကပ္ခင္အေျခအေနမွာ 43 ဟာ
44 နဲ႔ ထိမေနဘူး။ 13 ဟာလဲ 14 နဲ႔ ထိမေနပါ
ဘူး။ ဒါကို N.O လိုအတိုေခၚၿပီး အ႐ွည္ normally open လို႔ေခၚပါတယ္။ တၿပိဳင္တည္း
မွာပဲ 31 က32 နဲ႔ ထိေနၿပီး 21 က 22 နဲ႔ ထိေနပါ
တယ္။ N.C လို႔ အတိုေခၚၿပီး အ႐ွည္ Normally
Close လို႔ေခါိပါတယ္။ ဒါဟာ သံလိုက္ကိြဳင္
မကပ္ခင္ မဂၢနပ္ တစ္လုးံရဲ႕ အေျခအေနေတြပါ။

သံလိုက္ကြြိဳင္ကပ္သြားၿပီဆိုတာနဲ႔ ခုနက မကပ္ခင္က အေျခအေနေတြဟာေျပာင္းျပန္ျဖစ္သြားပါ
တယ္။ 43နဲ႔ 44 ကမထိေနရာကေနထိ၊ 13နဲ႔ 14 ကလဲမထိေနရာကေန ထိ၊ 31နဲ႔32 ကထိေနရာကေန ကြာ၊ 11နဲ႔12 ကလဲထိေနရာကေနကြာ သြားၾကပါတယ္။ ဒါဟာ မဂၢနပ္ တစ္ခုကပ္လိုက္
ခြာလိုက္တိုင္းမွာ auxiliary contact ေတြရဲ႕
အလုပ္လုပ္ပုံပါ။

ဒါဆို မဂၢနပ္ တစ္ခုကပ္လိုက္ၿပီဆိုရင္ main contact ေတြ နဲ႔ auxiliary contact ေတြ အလုပ္သြားပုံကို နားလည္ၿပီေပါ့။ ဟုတ္တယ္၊ မဂၢနပ္
တစ္လုးံမွာ main contact 1.3.5 နဲ႔ 2.4.6 ဆိုတာ႐ွိၿပီး auxiliary contact 43.44။ 31.32။
13.14။ 21.22 ။ နဲ႔ သံလိုက္ကိြဳင္ ကိုမီးေႂကြးဖို႔
A1 နဲ႔ A2 ဆိုတဲ့ ငုတ္ေတြ႐ွိၾကတယ္။ တခ်ဳိ့
မဂၢနပ္ ေတြမွာ ငုတ္ေတြ ႏွစ္ထပ္ပါေနရင္ အေပၚ
က N.C ေတြျဖစ္ၿပီး ေအာက္ငုတ္က N.O ေတြပါ။

3 pole breaker နဲ႔ ေမာင္းေနတဲ့ ေမာ္တာမွာ
ေမာ္တာ Amp မ်ားခဲ့ရင္ breaker က ျဖဳတ္ခ်
ေပးသလို မဂၢနပ္ နဲ႔ ေမာ္တာ ေမာင္းၿပီဆိုရင္လဲ
ေမာ္တာကို amp မ်ားရင္ ျဖဳတ္ခ်ေပးဖို႔ လိုလာပါ
ၿပီ။ အဲဒီအတြက္ မဂၢနပ္ ေအာက္မွာ overload
devices ေတြကို တပ္ၿပီးသုးံေပးရပါတယ္။
ဒါဆို လ်ွပ္စစ္ဟာ မဂၢနပ္ကဝင္ ျပန္ထြက္လာေတာ့ overload ကိုဝင္ၿပီး ျပန္ထြက္လာမွာ ေမာ္တာကို သြားတယ္။

Overload မွာလည္း main contact 1.3.5နဲ႔
2.4.6 ဆိုတာ႐ွိၿပီး auxiliary contact 95.96
N.C နဲ႔ 97.98 N.O တို႔ ပါ႐ွိၾကပါတယ္။
1.3.5နဲ႔ 2.4.6 က အျမဲထိေနတဲ့ contact အေသေတြျဖစ္ၿပီး ပုံမုန္ အေနအထားမွာ 95ဟာ
96 နဲ႔ ထိေနၿပီး 97 ဟာ 98 နဲ႔ထိမေနပါဘူး။
ေမာ္တာ amp မ်ားတဲ့အခါ 95 နဲ႔ 96 ဟာ ထိေနရာကေန ကြာသြားၿပီး 97 နဲ႔ 98 ဟာ ကြာေနရာကေန ထိသြားပါတယ္။ ဒါဟာ overload contact ေတြရဲ႕ အလုပ္လုပ္ပုံပဲ။

အေပၚမွာေျပာျပခဲ့သလို မဂၢနပ္ ကို one gang နဲ႔
ေမာင္းဖို႔ဆိုတာ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး ။ ျပစ္ခ်က္ေတြ
အမ်ားႀကီးပါ။ ထင္သာျမင္သာတဲ့ တစ္ခုကိုေျပာရရင္ one gang ဖြင့္လိုက္လို႔ ေမာ္တာေမာင္းေန
ၿပီထားပါေတာ့ မီးပ်က္ရင္ ေမာ္တာရပ္သြားေပမယ့္ မီးလာရင္ ေမာ္တာ ျပန္ေမာင္းေနမွာပါ။ ဒါဟာ အဆင္မေျပပါဘူး။ ဒီလိုျပစ္ခ်က္မ်ဳိးကို ေ႐ွာင္ဖို႔ start. Stop ခလုတ္ေတြနဲ႔ မဂၢနပ္ ေတြကို
ေမာင္းဖို႔ ႀကိဳးစားလာၾကရတာပါ။

Start နဲ႔ Stop ခလုတ္ေတြ စပရင္ပါတဲ့ ဘဲခလုတ္ေတြလို ႏိွပ္ၿပီးလႊတ္လိုက္ရင္ ျပန္ကြာတဲ့ ခလုတ္မ်ဳိးေတြပါ။ သူတို႔မွာ ငုတ္ႏွစ္ငုတ္ စီပဲ ပါၾကပါတယ္။ start ခလုတ္က ငုတ္ႏွစ္ငုတ္ဟာ ခလုတ္
မႏိွပ္ခင္မွာ ကြာေနၾကၿပီး ႏွိပ္လိုက္ရင္ ထိသြားၿပီး
ျပန္လႊတ္လိုက္ရင္ ျပန္ကြာသြားပါတယ္။
Stop ခလုတ္က ႏွစ္ငုတ္က မႏွိပ္ခင္ထိေနၿပီး
ႏိွပ္လိုက္ရင္ ကြာသြားၿပီး လႊတ္လိုက္ရင္ ျပန္ထိ
သြားပါတယ္။ ဒါဟာ start. Stop ခလုတ္ေတြရဲ႕
အလုပ္ လုပ္ပုံပါ။

သူတို႔တစ္ခုခ်င္းစီရဲ႕ အလုပ္လုပ္ပုံေတြကို သိၿပီဆိုရင္ single line drawing ပုံကိုၾကည့္ၿပီး
Connection လုပ္ၾကည့္လို႔ရၿပီ။ ပထမဆုးံ N ကို
A2 မွာ join ပါ။ 1pole တစ္ခုခံၿပီးထြက္လာတဲ့
Phase ကို stop ခုလုတ္ ရဲ႕ တငုတ္မွာဝင္ပါ။
Stop ရဲ႕ ေနာက္တငုတ္ကေန ႏွစ္ေခ်ာင္းျပန္ထြက္ပါ။ တစ္ေခ်ာင္းက start ရဲ႕ တစ္စကိုသြားၿပီး
ေနာက္တစ္ေခ်ာင္းက MC ရဲ႕ 43 ငုတ္ကိုသြားပါ။
Start ရဲ႕ ေနာက္တစ္ငုတ္ကေန ႀကိဳးတစ္ေခ်ာင္းထြက္ၿပီး overload ရဲ႕ 95 ကိုသြားပါ။ ေနာက္
တစ္ခါ MC ရဲ႕ 44 ကေန ႀကိဳးတစ္ေခ်ာင္းထြက္
လာၿပီး overload ရဲ႕ 95 မွာပဲ သြားေပါင္းပါ။
ဒါဆို overload 95 မွာ ႀကိဳးႏွစ္ေခ်ာင္း ဝင္ေနတာ
ေပါ့။ overload 96 ကေန ႀကိဳးတစ္ေခ်ာင္း ျပန္ထြက္လာၿပီး MC ရဲ႕ A1 မွာ သြား join လိုက္ပါ။

ခုဆိုရင္ ပုံကိုၾကည့္ၿပီး မဂၢနပ္ ပတ္လမ္းဆင္တာ
ၿပီးၿပီ။ ပတ္လမ္းရဲ႕ အလုပ္လုပ္ပုံကို ၾကည့္ရေအာင္။ ႀကိဳးထဲမွာ လ်ွပ္စစ္စီးပုံကို ေရပိုက္တစ္ခု
ထဲမွာ ေရေတြစီးေနပုံနဲ႔ ခံစားၿပီးျမင္ေယာင္ထား
ပါ။ အရင္ဆုးံ N ဟာ A2 ကိုေရာက္ေနပါၿပီ။
1Pole ကထြက္လာတဲ့ phase ဟာ stop ခလုပ္
ကို ေရာက္တဲ့အခါ stopဟာ ထိေနတဲ့ အတြက္
ဆက္စီးလာၿပီး လမ္းႏွစ္ခုကြဲသြားပါတယ္။
တစ္ခုက start ကိုသြားၿပီး ေနာက္တစ္လမ္းက
Mc ရဲ႕ 43 ကိုသြားပါတယ္။ အဲဒီေနရာမွာ လ်ွပ္
စစ္ဟာေ႐ွ႕ကို ဆက္သြားလို႔မရေတာ့ပဲ၊ ေစာင့္
ေနရပါတယ္။

အဲဒီမွာ ေမာ္တာေမာင္းဖို႔ start ခလုတ္ကို ႏွိပ္
လိုက္ၿပီဆိုရင္ start မွာေရာက္ေနတဲ့ လ်ွပ္စစ္
ဟာ ေနာက္တငုတ္ကိုစီးသြားၿပီ overload 95
ကေန 96 ။ 96 ကေန A1 ကိုေရာက္ၿပီး မဂၢနပ္
ကပ္သြားတယ္။ ဒီအခ်ိန္ထိ start ကို မလႊတ္ရ
ေသးဘဲ ဖိထားေသးတယ္လို႔ သေဘာထားပါ။

A1 ကိုမီးေရာက္သြားလို႔ Mc ကိြဳင္ ကပ္ၿပီဆိုတာနဲ႔ mc က 43 နဲ႔ 44 ဟာထိသြားတဲ့အတြက္ 43
မွာ ေရာက္ေနတဲ့ မီးဟာလည္း 44 ကေန တဆင့္ A1 ကို ထပ္ေရာက္ေနပါတယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာ
Start ခလုတ္ကို ျပန္လႊတ္လိုက္လို႔ start ရဲ႕
ငုတ္ႏွစ္ခု ျပန္ကြာသြားေပမယ့္လည္း၊ mc
သံလိုက္ကိြဳင္ဟာ ျပန္မကြာေတာ့ပဲ 43.44 ဘက္ကလာတဲ့ လ်ွပ္စစ္နဲ႔ဆက္လက္ၿပီး ကပ္ေနပါတယ္။

ဒီပုံစံနဲ႔ ေမာ္တာဟာလည္ပတ္ေနၿပီး amp မ်ားလို႔
Trip ျဖစ္တဲ့အခါ overload ရဲ႕ 95.96 contact ေတြဟာ ကြာသြားတဲ့ အတြက္ A1ကို မီးမေရာက္ေတာ့ပဲ သံလိုက္ကိြဳင္ ကြာသြာပါတယ္။ သံလိုက္ ကြာသြားလို႔ 43.44 ဟာလည္း ျပန္ကြာသြားၿပီး မူလအေနအထားျပန္ေရာက္သြားပါတယ္။
Overload trip ျဖစ္လို႔ရပ္သြားတာကို ျပန္ေမာင္းခ်င္ရင္ ဝverload က preset ကိုႏိွပ္ၿပီး အရင္အတိုင္း ျပန္ေမာင္းႏိုင္ပါတယ္။

ပုံမုန္ေမာင္းေနစဥ္မွာ stop ခလုပ္ကိုႏိွပ္ခဲ့ရင္လည္း မီးကူးေနတဲ့ stop ႏွစ္ငုတ္ဟာကြာသြားတဲ့
အတြက္ A1 ကို မီးမေရာက္ပဲ ကိြဳင္က ကြာသြား
ပါတယ္။ သံလိုက္ကိြဳင္ကြာသြားလို႔ 43.44 က
ျပန္ကြာသြားၿပီး မူလ အေျခအေနကို ျပန္ေရာက္
သြားပါတယ္။ stop ခလုတ္ကို လက္ကလႊတ္
လိုက္လို႔ stop ငုတ္ေတြျပန္ထိသြားေပမယ့္ လ်ွပ္
စစ္ဟာ start ရဲ႕ ဒီဘက္ငုတ္နဲ႔ mc ရဲ႕ 43 မွာျပန္ေစာင့္ေနၿပီး start ႏိွပ္တဲ့ အခါ အရင္အတိုင္း
ျပန္အလုပ္ လုပ္ဖို႔ေစာင့္ေနပါတယ္။

မီးပ်က္လို႔ mc ကိြဳင္ကြာသြားရင္လဲ stop ခလုပ္ႏိွပ္လို႔ရပ္သြားတဲ့ ပုံစံမ်ဳိးျဖစ္ေနၿပီး မီးျပန္လာလဲ
Mc သံလိုက္ကိြဳင္ ျပန္မကပ္ေတာ့ပဲ ကပ္ခ်င္ရင္
အရင္လို start ခလုပ္ ျပန္ေမာင္းရေတာ့မယ္။လို႔႐ွင္းျပပါတယ္။

က်ေနာ္တို႔ဆရာက အမ်ားႀကီး႐ွင္းျပေပမယ့္
က်ေနာ့ေခါင္းကေတာ ့ လိုက္လို႔မမွီေသးပါဘူး။

MyatMin ThuyaKyaw