4 stroke cycle engine တလံုးရဲ့ valve clearance ခ်ိန္နည္း

How to Adjust Valve Lash or Vlave Clearance 4 stroke cycle engine တလံုးရဲ့ valve clearance ဘယ္လို ခ်ိန္တာလဲ။

အပိုင္း (၁)

ဘယ္လို ျဖစ္စဥ္ အေပၚအေျခခံၿပီး ျဖစ္ေပၚလာတဲ့နည္းလဲ။ မခ်ိန္ခင္မွာ ဘာေတြသိဖို့လိုသလဲ။

4 stroke cycle engine တလံုးရဲ့ basic ကိုေသေသခ်ာခ်ာ နားလည္ထားသင့္တယ္။ စာရွည္လို့ အဲသည္ Stroke ေတြကို ထည့္ေရးမေနေတာ့ပါဘူး။ သိခ်င္ရင္ ရွာသာဖတ္ၾကပါ။ Mechanic တေယာက္အေနနဲ့လည္း အဲသည္ basic ေလာက္ေတာ့ ေသခ်ာသိၾကၿပီးသား ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။

တကယ္တမ္းေျပာရရင္ cam shaft ရဲ့ ဘုနဲ့ လြတ္ေနခ်ိန္ မွာ သက္ဆိုင္ရာ valve ကို အလြယ္တကူ ခ်ိန္နိုင္တယ္ဗ်ာ။ Cam shaft ဆိုတာရဲ့ cam lobe က အ၀ိုင္းနဲ့ ဘဲဥပံုဘုသီး ၂ ခုစပ္တည္ေဆာက္ထားတာေလ။ ဘုနဲ့ မေထာက္ပဲ လြတ္ေနခ်ိန္ Base Circle စက္၀ိုင္း အနားသတ္ တေလ်ွာက္ ရွိခ်င္တဲ့ေနရာမွာသာ ရွိပါေစ သက္ဆိုင္ရာ valve ကို valve lash ခ်ိန္လိုက္ယံုပါပဲ။

ဆိုေတာ့ overhead cam shaft တပ္ထားတဲ့ engine အမ်ားစု အတြက္ valve lash ခ်ိန္ရတာ သိပ္လြယ္ပါတယ္။ ဘာ firenigng order မွသိစရာ မလိုပါဘူး။ valsh lash တန္ဘိုးကိုသိတာနဲ့ အလြယ္တကူ ခ်ိန္ယံုပါပဲ။ cam shaft ကိုမ်က္ေစ့နဲ့ ျမင္ေနရတာကိုးဗ်။

Overhead cam မဟုတ္တဲ့ Engine ေတြမွာေတာ့ cam shaft က Engine block ရဲ့ တေနရာမွာတပ္ထားတယ္။ cam lobe ကို ေသခ်ာမျမင္ရေတာ့ဘူး။ တပ္ထားတဲ့ push rod တြန္းတံေတြ တက္တာရယ္ဆင္းတာရယ္ ၾကည့္ၿပီးမွသာ ဘယ္ cylinder ရဲ့ valave lash ကို ခ်ိန္ရမယ္ဆိုတာ ဆံုးျဖတ္ရပါတယ္။

အဲဒီေတာ့ valve lash ခ်ိန္မယ့္ engine တလံုးကို မခ်ိန္ခင္မွာ သိထားရမွာေတြကေတာ့။

၁။ Valve Lash or Vlave Clearance ဘယ္ေလာက္လဲ တခ်ိဳ့ engine ေတြမွာ inlet valve အတြက္ clearance နဲ့ exhaust valve အတြက္ clearance တူၾကေပမယ့္ တခ်ိဳ့မွာ exhaust valve အတြက္ clearance က ပိုမ်ားတယ္။ (သက္ဆိုင္ရာ Engine ရဲ့ tappet cover ေပၚမွာ ေရးထားပါတယ္။ manual မွာလဲေရးထားပါတယ္။ အဲဒါကသာ အမွန္ဆံုးပါ)

၂။ Valve Arrangement သူ့ကိုလဲ သိရမယ္။ cylinder 4 လံုး Engine ဆိုပါစို့။ cylinder no 1 ကေန စေရရင္ vlave ေတြက (I E) (E I) (I E) (EI) လား (E I) (I E) (E I) (I E) လား စသည္ျဖင့္ ေသခ်ာၾကည့္ရပါမယ္။ အၾကမ္းဖ်င္းေျပာျပတာပါ Engine ေတြ တလံုးနဲ့ တလံုးရဲ့ valve arrangement ေတြက မတူပါ။ ဆုိေတာ့ အဲဒါ မခ်ိန္ခင္မွာ ေသခ်ာၾကည့္ထားရပါမယ္။ Manual စာအုပ္ေတြမွာ ေရးေပးထားပါတယ္။ ေနာက္တနည္း valve ေတြ နဲ့ intake manifold, exhaust manifold တည္ေဆာက္ပံု ကိုၾကည့္ရင္လဲ သိပါတယ္။ ၀ါရင့္ mechanic တေယာက္ အတြက္ engine ကို တေယာက္ေယာက္ကေန လွည့္ေပးေနစဥ္ valve ေတြ ဖြင့္တာ ပိတ္တာ ၾကည့္ၿပီးေတာ့လဲ inlet လား exhaust လား ခြဲျခားတတ္ပါတယ္။ ဘာမွ အမ်ားႀကီး မခက္ပါဘူး။

၃။ Engine ရဲ့ fireing order လို့ ဆိုတဲ့ မီးေပါက္စဥ္ေတြ သိထားရပါမယ္။ အသံုးမ်ားတဲ့ 4 cylinder inlie engine ရဲ့ Fireing order ေတြကေတာ့ 1-2-4-3 နဲ့ 1-3-4-2 ေနာက္ 6 cylinder inlie engine ရဲ့ Fireing order ေတြကေတာ့ 1-4-2-6-3-5 နဲ့ 1-5-3-6-2-4 ေတြပါ။ အဲဒါလဲ engine tapped cover ေပၚမွာ manual book မွာ ေရးထားေလ့ရွိပါတယ္။ ၀ါရင့္ mechanic တေယာက္ အတြက္ engine ကို တေယာက္ေယာက္ကေန လွည့္ေပးေနစဥ္ valve ေတြ ဖြင့္တာ ပိတ္တာ ၾကည့္ၿပီးေတာ့လဲ သည္ engine ဟာ 1-2 လား 1-3 order လား 4 cylinders engine အတြက္။ သည္ engine ဟာ 1-4 လား 1-5 order လား 6 cylinders engine အတြက္။ စသည္ျဖင့္ ခြဲျခားတတ္ပါတယ္။ ဘာမွ အမ်ားႀကီး မခက္ပါဘူး။

ကပ္သပ္ေျပာၾကေၾကးဆိုရင္ ဘာ fireing order မွမသိရင္လဲ valve lash ခ်ိန္လို့ရပါတယ္။

၄။ ေနာက္တခုအေနေနနဲ့ သိရမွာက 4 stroke cycle engine ေတြမွာ Engine ၂ ပတ္စာ လည္ရင္ cam shaft တပတ္လည္တယ္။ fuel injection pump တပတ္စာလည္တယ္။ cylinder ေတြ အားလံုး မီးေလာင္တယ္ေပါ့။

၅။ ဆိုေတာ့ cylinder ေတြ ၿပိုင္တက္ ၿပိုင္ဆင္းျခင္း ဆိုတာလဲ သိရမယ္။ 4 cylinders inline engine ေတြ အတြက္ မည္သည့္ fireing order မဆို cylinder no 1 & 4, 2 & 3 ၿပိုင္တက္ ၿပိုင္ဆင္း။ 6 cylinders inline engine ေတြ အတြက္ မည္သည့္ fireing order မဆို cylinder no 1 & 6, 2 & 5, 3 & 4 ၿပိုင္တက္ ၿပိုင္ဆင္း။

အဓိပၸါယ္က 4 cylinders inline engine ေတြမွာ
cylinder no 1 TDC အေပၚထိပ္၀န္းက်င္ ကို compression နဲ့ ေရာက္ရင္ cylinder no 4 သည္ exhaust stroke ဆံုးကာနီး valve over lap period ဆိုတဲ့ exhaust valve ပိတ္လို့ဆံုးကာနီး inlet valve ပြင့္စ ဆိုတဲ့ valve 2 လံုးၿပိုင္ပြင့္ေနခ်ိန္။

Cylinder 1 Compression TDC မွာ Cylinder 4 Overlap
Cylinder 4 Compression TDC မွာ Cylinder 1 Overlap
Cylinder 2 Compression TDC မွာ Cylinder 3 Overlap
Cylinder 3 Compression TDC မွာ Cylinder 2 Overlap

6 cylinders inline engine ေတြမွာ

cylinder no 1 TDC အေပၚထိပ္၀န္းက်င္ ကို compression နဲ့ ေရာက္ရင္ cylinder no 6 သည္ exhaust stroke ဆံုးကာနီး valve over lap period ဆိုတဲ့ exhaust valve ပိတ္လို့ဆံုးကာနီး inlet valve ပြင့္စ ဆိုတဲ့ valve 2 လံုးၿပိုင္ပြင့္ေနခ်ိန္။

Cylinder 1 Compression TDC မွာ Cylinder 6 Overlap
Cylinder 6 Compression TDC မွာ Cylinder 1 Overlap
Cylinder 2 Compression TDC မွာ Cylinder 5 Overlap
Cylinder 5 Compression TDC မွာ Cylinder 2 Overlap
Cylinder 3 Compression TDC မွာ Cylinder 4 Overlap
Cylinder 4 Compression TDC မွာ Cylinder 3 Overlap

စသည္ျဖင့္ အသီးသီး ရွိၾကတယ္။

How to Adjust Valve Lash or Vlave Clearance 4 stroke cycle engine တလံုးရဲ့ valve clearance ဘယ္လို ခ်ိန္တာလဲ။ အပိုင္း (၂) ဆက္လာပါမယ္ ခင္ဗ်ာ။

သင္ဆရာ၊ ျမင္ဆရာ၊ ၾကားဆရာမ်ား အားလံုး ရိုေသစြာ ကန္ေတာ့လွ်က္။

အထူးသျဖင့္ လက္ဦးဆရာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ဆရာ အစ္ကို (ကိုသန္းေဇာ္) စက္ျပင္ၿငိမ္း၊ ၀ဂၤေဘာ္ယႏၲယား စခန္း၊ ပဲခူး(ေတာင္) သစ္ထုတ္ေရး၊ ဘုရားႀကီး။ ကိုပိုၿပီး သတိတရေက်းဇူးတင္မိပါတယ္။
အမွားေတြ လိုေနတာေတြ ရွိရင္ေထာက္ျပေပးၾကပါဦးခင္ဗ်ာ။ ကြ်န္ေတာ္ညံ့လို့ပါ။
။

Credit
Aye Min Toe, 3/May/2018
Mann Base, Minbu.

