ကားဘီး အလိုင္းမင္းအေၾကာင္း.. အေသးစိတ္သိခ်င္လား ဖတ္ၾကည့္ေပါ့

“ ကားဘီးအလုိင္းမင့္ “

ကားဘီးအလိုင္းမင့္ဆုိတာ ဘာလဲ။ ကားတစ္စီးမွာ စတီယာရင္းခ်ဳိး ေကြ႕ရတာေကာင္းဖို႔၊ တာယာပြန္းစားမႈေတြ သက္သာဖို႔၊ တာယာဘီးေတြ တည္တည္ၿငိမ္ၿငိမ္ရိွဖို႔၊ ကားဘီးအလိုင္းမင့္မွန္ဖို႔လိုပါတယ္။ အလိုင္းမင့္ေအာက္ေနတဲ့ ကားတစ္စီး ဟာ စတီယာရင္းတစ္ဘက္ကုိဆဲြေနတတ္ပါတယ္။ စတီယာရင္းခ်ိဳးေကြ႕ရတာ မေကာင္းပါဘူး။ တာယာပန္းသားေတြ ပြန္းစား တာျမန္ပါတယ္။ တာယာဘီးေတြရဲ႕ရပ္တည္မႈနဲ႔ ကားေဘာ္ဒီ ကိုယ္ထည္ခ်က္ဆီတို႔ၾကားမွာရွိေနတဲ႔ ဂ်ီႀသေမႀတီဆက္သြယ္မႈ အမိ်ဳးအစားနဲ႔ ဒီဂရီအတိုင္းအတာေတြကိုစုေပါင္းၿပီး ကားဘီးအလိုင္းမင့္လို႔ေခၚပါတယ္။ တာယာတပ္ဆင္တည္ရွိမႈ ဒီဂရီအခ်ိဳး အစားေတြေၿပာင္းလဲျဖစ္ေပၚတာကုိ အလိုင္းမင့္ေအာက္တယ္လို႔ေခၚပါတယ္။ ကားဘီးအလိုင္းမင့္ေထာင့္ဒီဂရီသံုးမ်ိဳးရွိပါတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့ -

(1) Toe-in, Toe-out

ကားဘီးအလိုင္းမင့္ေထာင့္ (alignment) ေတြထဲမွာ  Toe-in/Toe-out အလုိင္းမင့္ကအေရးႀကီးဆံုးပါပဲ။ တိုးအလုိင္းမင့္ (Toe Alignment) တာယာမမွန္ရင္တာယာပြန္းစားတာမ်ားမယ္။ ကားတစ္စီးမွာ ေရွ႕ဘီးတာယာေတြကဘယ္၊ ညာခ်ိဳးေကြ႕ ရတာေၾကာင့္ စတီယာရင္းနဲ႔တိုက္ေရာ႔ဒ္ဆက္သြယ္မႈ၊ တုိက္ေရာ႔ဒ္အဖ်ားပိုင္းနဲ႔ စတီယာရင္းနတ္ကယ္ (knuckle Arm) ဆက္ သြယ္မႈေတြရွိပါတယ္။

ကားေရွ႕ဘီးတာယာႏွစ္လုံးကို အေပၚစီးျမင္ကြင္းမွၾကည့္ပါ။ တာယာေရွ႕ပိုင္းအကြာအေဝးနဲ႔ တာယာေနာက္ပိုင္းအကြာ အေဝးတူညီၿပီး တာယာဘီးႏွစ္လုံးဟာ မ်ဥ္းၿပိဳင္ျဖစ္ေနရပါတယ္။ ဒီလုိမ်ဥ္းၿပိဳင္ျဖစ္ေနတာမ်ိဳးကို သီအိုရီသေဘာအရ “ZeroToe” လို႔ေခၚပါတယ္။ တကယ့္ လက္ေတြ႕မွာ ကားတာယာႏွစ္ဘီးမ်ဥ္းၿပိဳင္က်ေနေအာင္ ZeroToe အေနထားခ်ိန္ ညိႇထားလို႔မရဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ကားေအာက္ပိုင္းအဆက္ေတြ တိုင္းေရာ႔ဒ္တန္း ေဂၚလီေခါင္းနဲ႔ စတီယာရင္အဆက္ေတြဟာ အလြတ္ ကစားမႈ အနည္းငယ္ေတာ့ရိွတယ္။ ကားေအာက္ပိုင္းထိန္းခ်ဳပ္တန္းေတြ နဲ႔ ရာဘာဘြတ္ေတြကလည္းစားၿပီး ေခ်ာင္ႏိုင္တယ္။ အလြတ္ကစားတာေၾကာင့္ အကြာအေဝးအေလ်ာ႔အတင္းျဖစ္ႏိုင္တယ္။

ကားဘရိတ္ဖမ္းတဲ႔အခ်ိန္ လမ္းအခ်ိဳးကုိ အရွိန္နဲ႔ ႐ုတ္ရက္ခ်ဳိး ေကြ႕လိုက္တဲ့အခ်ိန္မွာ ကားေရွ႕ဘီးႏွစ္ဘီးဟာ မ်ဥ္းၿပိဳင္ အေနအထား Zero Toe မွာမရွိႏိုင္ပါဘူး။ ဒီလိုမ်ိဳးအလြတ္ကစားမႈေတြေၾကာင့္ ဖရီးျဖစ္ေနတာေတြကိုကာမိေစဖို႔ ေရွ႕တာယာဘီး ကို  Toe-in ဒါမွမဟုတ္ Toe-out အေနအထားမွာခ်ိန္ညိႇေပးထားရပါတယ္။

Toe-in ဆိုတာ ကားေရွ႕ဘီးႏွစ္ဘီးကုိ အေပၚစီးကေနၾကည့္ရင္ ေရွ႕ပိုင္းမွာ အနည္းငယ္စုဝင္ေနတဲ႔အေနအထားကို ေျပာတာပါ။ ေရွ႕ပိုင္းအကြာအေဝးက ေနာက္ပိုင္းအကြာအေဝးထက္ပိုငယ္တယ္လို႔ဆိုလိုတာပါ။ Toe-out ဆိုတာကေတာ့ ေရွ႕တာယာဘီးကိုအေပၚစီးကၾကည့္ရင္ တာယာေရွ႕ပိုင္းမွာအနည္းငယ္ကားထြက္ေနတဲ႔အေနအထားကုိေျပာတာပါ။ ေနာက္ပိုင္း အကြာအေဝးထက္ပိုၿပီးႀကီးေနတတ္ပါတယ္။ ေနာက္ဘီး ေမာင္း(Rearwheel drive) ကားငယ္မ်ား၊ Mi Van ကားမ်ားမွာ light track မွာ ေရွ႕ဘီးတာယာကို Toe-in အေနအထားမွာ ခ်ိန္ထားရပါတယ္။ ကားအမ်ိဳးအစားအလိုက္ရွိသင့္တဲ့ Alignment Specification သက္ဆိုင္ရာ work shop manual လက္စဲြစာအုပ္မွာေဖာ္ျပထားပါတယ္။ လူစီးကားငယ္မ်ားအတြက္ ရွိသင့္တဲ့ Toe-in ပမာဏမွာ 1/16 ထားရပါတယ္။

တုိက္ေရာ႔ဒ္အဖ်ားပိုင္း ေဂၚလီသီးမ်ားေခ်ာင္ေနျခင္း၊ ခ်ဳပ္တန္းဘြတ္ မ်ားစားၿပီး ေခ်ာင္ေနျခင္း၊ စတီယာရင္းအဆက္ေတြ ေခ်ာင္ေနတာမ်ိဳးျဖစ္ေနရင္ ကားေရွ႕ဘီးတာယာေတြက အျပင္သို႔ကားထြက္ၿပီး Toe-out ျဖစ္ေနမယ္။ Toe-out မ်ားရင္ တာယာ မ်ားပြန္းစားၿပီး ကားေမာင္းလို႔မေကာင္းပါ။

(2) Camber

ကားကိုေရွ႕တည့္တည့္အေနအထားမွၾကည့္ပါ။ ကားတာယာဘီးအေပၚထိပ္ဖ်ားပိုင္းက ခ်ိန္သီးႀကိဳးနဲ႔ ခ်ိန္ၾကည့္ရင္အျပင္ ကားထြက္ေနတာမ်ိဳး (သို႔မဟုတ္) အတြင္းကုိဝင္ေနတာမိ်ဳး ျမင္ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။ ေရွ႕တည့္တည့္ ခ်ိန္သီးမ်ဥ္းႀကိဳးကေန ေသြဖီေနတဲ့ေထာင့္ဒီဂရီတန္ဖိုးကုိ camber  လုိ႕ ေခၚပါတယ္။ ကားဘီးအေပၚထိပ္ပိုင္းကအျပင္ကုိ ကားထြက္ေနရင္ positive camber လုိ႔ေခၚပါတယ္။ အတြင္းကိုစုဝင္ေနရင္ေတာ့ negative camber လို႔ေခၚပါတယ္။ positive camber ရွိတဲ႔ကားမွာ စတီယာရင္း knuckle အေပၚသက္ေရာက္ေနတဲ႔အားေတြက Spindle Base  ပိုၿပီး နီးကပ္သြားတာေၾကာင့္ knuckle ထမ္းရတဲ့ ဝန္အားကိုေလ်ာ႔က်ေစပါတယ္။ positive camber ဒီဇိုင္းက ကားဘီးကုိအတြင္းဘက္ကို တြန္းထားသလိုျဖစ္ေနတာေႀကာင့္ ဘီးျပဳတ္ထြက္ျခင္းမွ ကာကြယ္ေပးထားပါတယ္။ negative camber ကေတာ႔ ကားေကြ႕တဲ႔အခ်ိန္မွာ ကားတစ္စီးလံုး တိမ္းေစာင္းသြားတာကို ကာကြယ္ေပးထားသလိုျဖစ္တာေၾကာင့္ ေရွ႕ဘီးယက္ကားေတြမွာ တပ္ဆင္ေလ့ရွိပါတယ္။

(3) ကက္စတာ (Caster)

စတီယာရင္းဝင္႐ိုးတန္းမ်ဥ္း (axis)ကုိ ေဘးတိုက္အေနထားၾကည့္ရင္ ခိ်န္သီးမတ္မ်ဥ္းႀကိဳးကေန ဒီဂရီနည္းနည္းေစာင္း ေနတာကုိေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီေစာင္းေနတဲ႔ဒီဂရီကုိ caster လုိ႔ေခၚပါတယ္။ ေရွ႕ဘက္ကို ေစာင္းေနရင္ေတာ့ neagtive caster လို႔ ေခၚပါတယ္။ Positive Caster ရွိေနတဲ႔ကားမွာ စတီယာရင္းထိန္းခ်ဳပ္ကစားရတာ ေပါ႔ပါးသြက္လတ္ပါတယ္။ Positive Caster ရဲ႕သက္ေရာက္မႈက ကားဘီးတာယာေတြကို ေရွ႕တည့္တည့္မွာ အၿမဲတမ္းရွိေနေအာင္ ေထာက္ပံ့ေပးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ Positive Caster ကုိ သံုးတာမ်ားပါတယ္။ Positive Caster ဒီဂရီမွန္ေနရင္ စတီယာရင္းထိန္းခ်ဳပ္ရတာ တည္ၿငိမ္မႈရေစပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ သတ္မွတ္ ဒီဂရီတန္ဖိုးထက္မ်ားသြားရင္ေတာ႔မေကာင္းဘူး။ စတီယာရင္းတစ္ဘက္ကုိဆဲြသြား တာမ်ဳိးေတြျဖစ္တယ္။ ကားဘီး ဘယ္နဲ႔ ညာ caster ဒီဂရီျခား နားမႈမရွိသင့္ဘူး။ အမ်ားဆံုးမွာ တစ္ဒီဂရီရဲ႕ ထက္ဝက္ ေလာက္သာရွိသင့္တယ္။ ကားတစ္စီးမွာ ကားဘီးအလိုင္းမင့္စစ္ေဆးတာ၊ ကားေအာက္ပိုင္းစနစ္ေတြျပဳျပင္ေပးတာ၊ တိုက္ေရာ႔ဒ္ ေဘာလ္ဂြၽိဳင္းေတြလဲတာ ရာဘာဘြတ္ေတြစစ္ေဆးလဲလွယ္ေပးတာေတြကို ပံုမွန္ေဆာင္ရြက္ေပးရပါတယ္။ ကားဘီးအလိုင္းမင့္ ေတြမွန္ကန္ေနဖို႔ ကားေအာက္ပိုင္းဆပ္စပန္ရွင္းအစိတ္အပိုင္းေတြေကာင္းဖို႔လုိပါတယ္။ ကားဘီးအလိုင္းမင္႔စနစ္နဲ႔ ေအာက္ပိုင္း ဆပ္စပန္ရွင္းစနစ္တို႔ တစ္ခုနဲ႔တစ္ခုဆက္စပ္ေနပါတယ္။ အလိုင္းမင့္ေအာက္ေနတဲ႔ ကားတစ္စီးဟာစတီယာရင္းထိန္းခ်ဳပ္ရတာ မေကာင္းသလုိ ကားေမာင္းလို႔လည္း မေကာင္းပါဘူး။ ေအာက္ပိုင္းက အသံမ်ိဳးစံုထြက္ေနတဲ႔အျပင္ တာယာပန္းသားေတြလည္း စားသြားႏိုင္ပါတယ္။ ကားဘီးအလိုင္းမင့္ေအာက္ပိုင္းမေကာင္းတာေၾကာင့္ ေဘာလ္ဂြၽဳိင္းကြၽတ္ထြက္ၿပီး ယာဥ္တိုက္မႈျဖစ္ႏိုင္ ပါတယ္။ ကားေမာင္းတဲ့အရွိန္ျပင္းရင္ ကားေမွာက္တဲ႔အထိ အႏၲရာယ္ရွိပါတယ္။ ကားေအာက္ပိုင္းေကာင္းမွ ကားဘီးအလိုင္းမင့္ မွန္ႏိုင္ပါတယ္။ အလုိင္းမင့္မွန္ေနတာကို ထိန္းသိမ္းေပးျခင္းဟာ တာယာသံုးစဲြမႈသက္တမ္းကိုရွည္ေစပါတယ္။ ကားေအာက္ပိုင္း အသံျမည္ျခင္း၊ ေရွ႕တာယာဘီးတုန္ခါျခင္း၊ စတီယာရင္းကြင္းတုန္ခါျခင္း၊ ကားစတီယာရင္းတစ္ဘက္သို႔ ဆဲြေနျခင္း၊ ကားေကြ႕ လွ်င္ တာယာပြတ္တိုက္သံျမည္ျခင္း စတဲ့အားနည္းခ်က္လကၡဏာေတြကေတာ့ ကားဘီးအလိုင္းမင့္ေအာက္ေနၿပီဆိုတဲ႔ အဓိပၸာယ္ပါပဲ။ ကားဘီး အလုိင္းမင့္စစ္ေဆးပါ။ ကားေအာက္ပိုင္း အစိတ္အပိုင္းမ်ားကိုစစ္ေဆးပါ။ စစ္ေဆးေတြ႕ရွိခ်က္မ်ားအရ လုိအပ္ခ်က္မ်ားကိုျပဳျပင္ပါ။ ထုိ႔ေနာက္ ကားဘီးအလိုင္းမင့္မွန္ေအာင္ ျပန္ခ်ိန္ပါ။ ေခတ္မီပစၥည္းကိရိယာစံုလင္တဲ့ အလိုင္းမင့္ ဝပ္ေရွာ့မွာခ်ိန္ပါ။ ကြန္ပ်ဳတာစနစ္သံုးေလဆာအလိုင္းမင့္ ခ်ိန္စက္ေတြေပၚေနပါၿပီ။ ေခတ္ေဟာင္း ခ်ိန္စက္ေတြထက္ပိုၿပီး တိက် ေသခ်ာတဲ့အေျဖကိုေပးႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။ ကားအမ်ိဳးအစားလိုက္ alignment specification ေတြကြဲျပားပါတယ္။ alignment reference manual ကို ကိုးကားၿပီး alignment ကိုစနစ္တက်ခ်ိန္ပါ။ ကားဘီးအလိုင္းမင့္မခ်ိန္မီ ကားဘီးတာယာပန္းသားမ်ား အစံုလိုက္ညီညာဖို႔လိုပါတယ္။ လိမ္ေနတဲ့ တာယာဘီး၊ ပန္းသားကုန္ေနေသာတာယာဘီးမ်ားသံုး၍ အလိုင္းမင့္မခ်ိန္ရပါ။ ကားဘီး hub ball မ်ားတင္းက်ပ္ေနဖို႔လိုသလို ကားဘီးအလိုင္းမင့္ကို ပုံမွန္ခ်ိန္ေပးဖို႔လိုပါတယ္။ နယ္ခရီးေဝး highway မထြက္မီ ကား တာယာမ်ားႏွင့္ ကားေအာက္ပိုင္းမ်ားကိုစစ္ေဆးပါ။ အလိုင္းမင့္ျပန္ခ်ိန္ပါ။ ကားတာယာဘီးမ်ားကိုစစ္ေဆးထိန္းသိမ္းျခင္း၊ ကားေအာက္ပိုင္းပုံမွန္ျပဳျပင္ျခင္း၊ ကားဘီးအလိုင္းမင့္ပုံမွန္ခ်ိန္ေပးျခင္းမ်ားက သင့္ကားအား အၿမဲအစဥ္အသင့္ျဖစ္ေနေစဖုိ႔နဲ႔ အႏၲရာယ္ကင္းစြာေမာင္းႏွင္ႏိုင္ဖုိ႔အတြက္ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ေနျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

Credit
ခ႐ူဇာ (Auto-Trade)
@AutoCar Buyers'Guide Journal (Every Thursday)
https://www.facebook.com/officialautocarjournal