Breaker မ်ားအေၾကာင္း

Breaker အေျကာင္းေမးလာတဲ ့junior ေတြအတြက္ နားလည္သေလာက္ေလးေရးျပတာပါ။

Circuit Breaker ကို automatically operated electrical switch ဆိုျပီးေတာ့ အဓိပၸါယ္ သတ္မွတ္ျကပါတယ္။

Voltage အမ်ိဳးမ်ိဳးကို အေျခခံျပီး circuit breaker ေတြမွာ low voltage, medium voltage နဲ ့ high voltage ေတြမွာ သံုးတဲ ့အမ်ိဳးအစားေတြ ကြဲျပားပါတယ္။

low voltage circuit breaker vေတြမွာ IEC standard, EN standard ကို အေျခခံျပီးေတာ့ the rated current I(n) ရဲ  ့ instantaneous tripping current ( breaking capacity ) ကို letter B, C, D ေတြနဲ ့ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ Ampere တူေပမယ့္ ေစ်းႏွုန္းကြာျခားရတာက tripping current ေျကာင့္ပါ။
Type B - Above 3 I(n)
Type C - Above 3 I (n) up to including 10 I(n)
Type D - Above 10 I (n) up to including 20 I (n)

လို ့သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ အျခား electronic device ေတြ measuring instructment ေတြမွာ သံုးတဲ ့ Type အမ်ိဳးအစား ေတြလဲရွိပါတယ္။

Circuit Breaker ေတြကို
MCB (low voltage)
MCCB(low voltage )
ELCB (low voltage)
RCD (or)RCCB (low voltage)
ACB (medium voltage or high voltage)
VCB (medium voltage or high voltage)
OCV (high voltage)  ေတြအမ်ိဳးမ်ိဳးရွိပါတယ္။

MCB ( Miniature Circuit Breaker)ေတြကို 100 Aအထိပဲသံုးျကပါတယ္။ သူက trip အေျခအေနကို adjust လုပ္လို မရပါဘူး။ MCBကို thermal (over current, over voltage ) or thermal-magnetic operation (over current, over voltage, short circuit current) operation အေနနဲ ့သံုးႏိုင္ပါတယ္။ MCB ကို operation နဲ ့installation location ကို လိုက္ျပီး Type B ( trip between 3 and 5 times full load current),Type C (trip between 5and10 time full load current), Type D (trio between 10 and 20 full load current) ဆိုျပီး သတ္မွတ္ပါတယ္။

MCCB ( Moulded Case Circuit Breaker) ကို brand အမ်ိဳးမ်ိဳးေပါ ္မူတည္ျပီး 1000A ထိ ရွိႏိုင္သလို 2500A ထိလဲရွိႏိုင္ပါတယ္။ MCCB ေတြက လိုအပ္ရင္ tripping current ကို adjust လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။ Over current, over voltage နဲ ့short circuit operation ေတြအတြက္ သံုးပါတယ္။ MCCB မွာ ampere ျကီးလာတာနဲ ့အမ်ွ operation ကို control နဲ ့တြဲ ျပီး အလုပ္လုပ္ျကပါတယ္။

(ဒီေနရာမွာ SLD ေတြမွာ ေတြ ့ေနရတဲ ့အေျခအေနေလးတခုကို ထည့္ေရးခ်င္ပါတယ္။ အဲဒါက manual transfer switch ေတြကို 1000 A နဲ ့အထက္ေတြမွာ ေရးထားတာပါ။ ကိုယ္ေတြကေတာ့ အမွန္သာ MTS ေတြကို ampere အျကီးျကီးေတြအတြက္ သံုးရင္ေတာ့ စိတ္ပူလို ့ပါ။ စလံုးနဲ ့ ကိုယ့္တိုင္းျပည္က မတူပါဘူး။ စလံုးက အမွန္တကယ္ အသံုးျပဳဖို ့ အလြန္နည္းပါးေပမယ့္ ကိုယ္ေတြတိုင္းျပည္ကေတာ့ မျကာခဏ သံုးရမယ့္ အေျခအေနပါ။ ဒါေျကာင့္လဲအရင္က ေရးဘူးပါတယ္ ကိုယ့္တိုင္းျပည္အတြက္ design ကို ကိုယ္ေတြဆီက အင္ဂ်င္နီယာျကီးေတြက ပို လက္ေတြ ့ျကျက တြက္ခ်က္ႏိုင္ဖို ့အဆင္ေျပႏိုင္တာကိုပါ။)

ELCB (Earth Leakage Circuit Breaker) & RCD, RCCB

ELCB breaker က human safety အတြက္ earth leakage အေျခအေနမွာ trip ျဖစ္ဖို ့သံုးတာပါ။ ELCB ကို သံုးမယ္ဆိုရင္ L, N အျပင္ earth cable ကို ပါ connection ေပးရတာပါ။ အဲဒီearth leakage ကို အေျခခံျပီးမွ trip ျဖစ္တာပါ။ သာမန္ building ေတြမွာ earth connection က လက္ေတြ ့မွာ သိပ္အဆင္မေျပလွပါဘူး။ အဲဒါေျကာင့္ အခုအခါမွ ELCB အစား RCD (or) RCCB ကို အစားထိုးသံုးလာျကတာပါ။ RCCB ေတြက L နဲ ့ N ကိုပဲ cable connection ဆက္ဖို ့လိုပါတယ္။ Lနဲ ့ N ရဲ  ့ current ျခားနားျခင္းကို အေျခခံျပီး trip ျဖစ္တဲ ့အတြက္ earth connection မလိုအပ္ပါဘူး။  ELCB ကို အသံုးျပဳဖို ့ေရြးခ်ယ္ထားရင္ေတာ့ RCD (or) RCCB ကို ေျပာင္းလဲဖို ့ ပို သင့္ေတာ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီbreaker ေတြက earth leakage အတြက္ပဲ သီးသန္ ့အသံုးျပဳရတာျဖစ္ျပီး short circuit current ကို မကာကြယ္ႏိုင္ပါဘူး။

Combination of MCB and RCCB (RCBO)
Residual Circuit Breaker with Overload က MCB နဲ ့ RCCB ကို package တခုထဲ ေပါင္းျပီး ထုတ္လိုက္တာပါ။

ACB (Air Circuit Breaker)
brand အမ်ိဳးမ်ိဳးကို လိုက္ျပီး ampera အမ်ိဳးအစား 10000A ထိရွိ ႏိုင္ပါတယ္။ အဓိကက ACBကို ampere အျကီးေတြမွာ ပိုအသံုးမ်ားပါတယ္။ Operationကို Microprocessor control နဲ ့Power System Control ေတြမွာ အသံုးမ်ားပါတယ္။

VCB, OCB ေတြကို high voltage control ေတြမွာ အမ်ားဆံုးသံုးျကပါတယ္။ High voltage circuit breaker ေတြမွာ three phase line ေတြ တျပိဳင္တည္း trip မျဖစ္ပဲ line တခုခ်င္းဆီ trip ျဖစ္ဖို ့ operaton ကို arrange လုပ္ျကပါတယ္။

ဒါေတြက breakerေတြရဲ ့အေျခခံ အခ်က္ေလးေတြပါ။ operation ေတြအလုပ္လုပ္ပံု လည္ပါတ္ပံု နဲ ့ trip အေျခအေန, peak voltage control, using in mechanical system ေတြက ပိုျပီးက်ယ္ျပန္ ့ပါတယ္။ ဒီအေျခခံေတြက တဆင့္တက္ ဆက္စပ္ စဥ္းစား ေလ့လာဖို ့တိုက္တြန္းပါတယ္။

Credit -Original Writer