လ်ပ္စစ္ေၾကာင့္ မီးေလာင္ျခင္းကာကြယ္ရန္ အသုံးျပဳရမည့္ ဘရိတ္ကာ ( Breaker )

ဘရိတ္ကာ ( Breaker ) ေလး ပဲ တပ္ထားရံုပါ
*************************************************
လူ တခ်ိ႕ က လ်ပ္စစ္ အနၱာရာယ္ အေၾကာင္းေျပာရင္ ဓါတ္လိုက္တာလို႔ မွတ္ယူ က်တယ္ ။ အဓိ က လ်ပ္စစ္ အနၱာရာယ္ က မီးေလာင္ေစတာပါ ။ က်ြန္ေတာ္ အရင္ ကလဲ ေစ်းေတြ မီးေလာင္လို႔ မၾကာခဏေရးဖူးပါတယ္ ။
လွ်ပ္စစ္ ေၾကာင့္ မီးေလာင္ျခင္းသည္ သံုး မ်ဳိးသာ ရိွသည္။
ʘ ေရွာ့ ဆားကစ္ ( short circuit ) ဟုေခၚေသာ ၀ါယာၾကိုး  ၂ ခုပူးရ်္ ပူေလာင္ ျပီးေလာင္ ျခင္း
ʘ အိုဗာ လုတ္ ( over load ) ဟု ေခၚေသာ သတ္မွတ္ ခ်က္ ခံနိုင္ရည္ထက္ ထက္ ပိုေသာ လ်ပ္စစ္ မ်ား အသံုး ျပုမိျခင္းထို မွ တဆင့္ ၾကိုးမ်ား ပူလာကာ မီးေလာင္ျခင္း
ʘ ဂေရာင္းေဖါ့ ( earth leakage fault )ၾကိုးမ်ား ေပါက္ရ်္ သံမ်ားနွင့္ထိ ခါ ၾကိုးမွ တဆင့္ လ်ပ္စီးမ်ား ေျမၾကီးထဲ သို့ စီးဆင္းသြားျပီး လ်ပ္စီးေၾကာင္း မ်ားေၾကာင့္ အပူျဖစ္ျပီး မီးေလာင္ပါသည္။ လ်ပ္စစ္ေၾကာင့္ မီးေလာင္မွဳ မွာ ျဖစ္နိုင္ေျခ အမ်ားဆံုး က over load ေခၚ ၀န္ပို သံုးေသာေၾကာင့္ ျဖစ္တတ္ပါတယ္ ။ မနိုင္၀န္ကို ၀ါယာၾကိုးမ်ားမွ ျဖတ္သန္းရင္းၾကိုး မ်ား ပူလာေသာ အခါ အပူ မွတဆင့္ မီးေလာင္နိုင္သည့္ ပစၥည္း မ်ား ကို ကူး ျပီးဆက္လက္ေလာင္ က်ြမ္းပါေတာ့တယ္ ။
ေရွာ႕ ဆားကစ္ ( short circuit ) ဆိုတာ အင္မတန္ ေၾကာက္ စရာေကာင္းတာ ။ တခဏ အတြင္း လ်ပ္စီး ေပါင္း ေထာင္ခ်ီတဲ့ ကားရင့္ေတြ က လ်ပ္စစ္ ၀ါယာၾကိုးကို ျဖတ္သြားတယ္ ။ ေရာ္ဘာ ေတြ ပလတ္စတစ္ေတြ နဲ႕လုပ္ထားတဲ့ အကာ အရံ ေလာင္စာေတြ က ေန လ်ပ္စီးေၾကာင့္ အရမ္း ပူျပီး တမဟုတ္ျခင္း မီးေတာက္ မီးလ်ံၾကီး ေတာက္ေရွာက္ ျဖစ္သြားမယ္။ ေနာက္ အားလံုးကို စကၠန္႕ပိုင္း အတြင္း ၀ါယာၾကိုး ရိွသေလာက္ ကူးသြားနိုင္ပါတယ္။

ဘယ္လိုကာကြယ္မလဲ
==============
လွ်ပ္စစ္အႏၱာရယ္ အတြက္ အမ်ဳိးအစားမွန္ေသာ ဘရိတ္ကာ ( earth leakage + circuit breaker ) မ်ားတပ္ဆင္ျခင္းသာ တခုတည္းေသာ အေျဖျဖစ္ပါသည္။
ပထမ အကာ အကြယ္မွာ ဆိုဒ္ သတ္မွတ္ ထားေသာ ဘရိတ္ကာ ( circuit breaker ) အမ်ဳိး အစား ကို အခန္း အတိုင္းတပ္ဆင္ျခင္း ျဖစ္ပါသည္ ။
ဒုတိ ယ အကြာ အကြယ္မွာ ဘရိတ္ကာ နွင့္ တြဲထားေသာ ဂေရာင္း ( earth fault ) က်လ်င္ ျဖုတ္ ခ်သည့္ အပ္ လိေက ့ ဘရိတ္ကာ ( earth leakage circuit breaker- ELCB ) မ်ားတပ္ဆင္ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
အပ္ၾကိုးမ်ား ကိုေတာ့ ေသခ်ာစြာ တည္ေဆာက္ရပါမည္။
မီးၾကိုး မ်ားကိုေတာ့ ဆိုဒ္ အျပည့္ပါေသာ ေၾကးၾကိုးပါသည့္  ၂ထပ္ကာဘာ ( double insulation )  သတ္မွတ္ခ်က္ အတိုင္း သံုးသင့္ပါသည္။ဘရိတ္ကာမ်ား ကို မီးၾကိုး ဆိုဒ္ အတိုင္း သင့္ေတာ္ရာ ကိုတပ္သင့္ပါသည္။
နွစ္စဥ္ က်ြမ္းက်င္သူမ်ားနွင့္ လွ်ပ္စစ္အႏၱာရယ္ကို မွန္မွန္ စစ္ေဆးသင့္ ပါသည္။ျပင္ဆင္စရာ ရိွသည္ ကို ျပင္ဆင္သင့္ပါသည္။
ဟုတ္ပါ့ မလား ကာကြယ္နိုင္ပါ့ မလား ေမးလ်င္ေတာ့ ေရနံ ခ်က္စက္ရံုမ်ား မွ အစ အနုျမူ စက္ရံုမ်ား အထိ ဒီလိုပဲ ကာကြယ္ပါသည္။
အေရးၾကီးသည္မွာ  အခန္းတိုင္း အတြက္ စစ္မွန္ေသာ အမ်ဳိးအစား မွန္ေသာ ဘရိတ္ကာ မ်ား ကို တပ္ထားရပါမည္။ တကယ္ ေရွာ့ ျဖစ္လ်င္တကယ္က်ရပါမည္။ ဥပမာ တခန္း ကို ၁၀၀၀ ၀ပ္သံုးလ်င္ ၅ အမ္ပီယာထက္ မပိုေသာ ဘရိတ္ကာ တပ္ေပးရပါမည္။ သံုးေသာ ၀ပ္ အလိုက္ ဘရိတ္ကာ မ်ား တပ္ရပါမည္။ ဟန္ျပတပ္ဆင္ျခင္း မျဖစ္သင့္ပါ။
ဘရိတ္ကာမ်ားကို အထပ္တိုင္းမွာ လည္း ေနာက္ထပ္ တဆင့္ တပ္ရပါမည္။အကယ္ရ်္ ပထမ တခု မက်လ်င္ေသာ္၄င္း မိန္း ၾကိုးမ်ား ေရွာ့ ျဖစ္လ်င္၄င္း အတြက္ အကာအကြယ္ျဖစ္ ပါသည္။
ေနာက္ဆံုး မိန္းေနရာမွာ လဲ အားလံုး အတြက္ တခုတပ္ရပါမည္။ သတ္မွတ္ထားေသာ အပ္ လိေက ့ ဘရိတ္ကာ ( earth leakage circuit breaker- ELCB /RCBO ) ကို ခ်ိန္ထားရပါမည္။ အေ၀းမွေနရ်္ လွမ္းပိတ္နိုင္ေသာ ( emergency remote trip ) ခလုတ္မ်ား မ်ား ကို ေနရာ အနွံ ့ထားရပါမည္။ေရွာ့ ျဖစ္ေနလ်င္ ခလုပ္နွိပ္လိုက္လ်င္ မိန္း က်ျပီး မီးျငိမ္းသတ္နိုင္ပါသည္။
Fuse ေတြ က လ်ပ္စစ္မွာ short circuit ကို ကာကြယ္နိုင္ ေသာ္လည္း over load ကို မကာကြယ္နိုင္ပါ။ အခုလို ေခာတ္ ၾကီး မွာ fuse မ်ား ကို တတ္နိုင္လ်င္ မသံုးသင့္ေတာ့ပါ ။

မွတ္ခ်က္
Breaker မ်ား တပ္ဆင္ရင္ ပစၥည္း အစစ္အမွန္ မ်ား brand အစစ္ အမွန္ မ်ား ကို သာ စနစ္တက်၀ယ္ယူ  တပ္ဆင္သင့္ပါသည္ ။ က်ြန္ေတာ္ သြား၀ယ္သင့္အခါ ၁၆ အမ္ပီယာ ေတာင္းသည္ ကို မရိွေတာ့ ၃၂ အမ္ပီယာ ေပးပါသည္ ။ အမွန္တကယ္က ဆိုင္မ်ား တြင္  နားလည္တပ္က်ြမ္းေအာင္ သင္တန္ေပးျပီး ထားရပါမည္။ မရိွရိွတာ မေပး သင့္ ပါ ။ မေရာင္းသင့္ပါ ။

လ်ပ္စစ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ မီးေဘး လွ်ပ္စစ္အႏၱာရယ္ ေဘးကင္းေ၀းက်ပါေစ

Writer by
KYAW OO
EI engineering