နက္ျဗဴလာဆိုတာ ဘာလဲ

>>> နက္ျဗဴလာဆိုတာ ဘာလဲ <<<

လက္တင္ဘာသာစကားမွ ဆင္းသက္လာတဲ့ နက္ျဗဴလာ (‘nebula’) ဆိုတဲ့ ေ၀ါဟာရကို ဘာသာျပန္ၾကည့္တဲ့အခါ တိမ္တိုက္ (‘cloud’) လို႔ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ နက္ျဗဴလာကေတာ့ တိမ္တိုက္တစ္ခုထက္ မ်ားစြာ ပိုုပါတယ္...

နက္ျဗဴလာဆိုတာကေတာ့ စၾက၀ဠာအတြင္းက တိမ္တိုက္ ကို ဆိုလိုျခင္းျဖစ္ျပီး သူ႔မွာ ဖုန္မွဳန္႔ ေတြ၊ ဟိုက္ဒရိုဂ်င္၊ဟီလီယံ စတဲ့ ဓါတ္ေငြ႔ေတြနဲ႔ ပလာစမာ (plasma) ေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။ Gravitational attraction လို႔ေခၚတ့ဲ ဆြဲအားသက္ေရာက္မွဳေၾကာင့္ ဒီေနရာမွာ လာျပီး စုေ၀းၾကတာျဖစ္ပါတယ္။

နက္ျဗဴလာရဲ႔အတြင္းပိုင္းမွာရွိတဲ့ ဖိအားဟာ အင္မတန္ၾကီးမားတဲ့အခါမွာေတာ့ nuclear fusion ျဖစ္ေပၚမွဳေတြမွတဆင့္ high-energy electromagnetic radiation လို႔ေခၚတ့ဲ ဓါတ္ေရာင္ျခည္ျပင္းမ်ားကို ထုတ္လႊတ္ပါေတာ့တယ္။ ပလာစမာ (plasma) ဆိုတာကေတာ့ Ionized gas တစ္မ်ိဳးျဖစ္ျပီး တိမ္တိုက္အတြင္းမွာရွိတဲ့ ဓါတ္ေရာင္ျခည္မ်ားနဲ႔ ေရာေႏွာရာမွစလို႔ ၾကယ္မ်ားကို ျဖစ္ေပၚလာေစပါတယ္။

နက္ျဗဴလာဟာ ၾကယ္မ်ားကို ျဖစ္ေစေသာ ေဒသတင္မဟုတ္ပါဘူး။ ၾကယ္မ်ား ေသဆံုးရာ ေနရာတစ္ခုလည္းျဖစ္ပါတယ္။ ၾကယ္မ်ား ေပါက္ကြဲပ်က္စီးၾကတဲ့အခါမွာလည္း ဟိုက္ဒရိုဂ်င္ ၉၇% နဲ႔ ဟီလီယံ ၃% ကို ျပန္လည္ထုတ္လႊတ္ပါတယ္။ အဲ့ဒါေတြကဘဲ planetary nebula လို႔ေခၚတ့ဲ နက္ျဗဴလာအမ်ိဳးအစား (အဓိကအမ်ိဳးအစား) ေလးမ်ိဳးထဲက တစ္ခုကို ျဖစ္ေပၚေစပါတယ္။ က်န္တဲ့ အဓိကသံုးမ်ိဳးကေတာ့ H II regions ၊ supernova remnant နဲ႔ dark nebula တို႔ဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။

က်ေနာ္တို႔နဲ႔ အနီးနားမွာရွိျပီး သာမန္မ်က္စိ (သို႔) တယ္လီစကုပ္ႏွင့္ ေကာင္းစြာျမင္ေတြ႔ႏိုင္တာကေတာ့ အိုရီယြန္ နက္ျဗဴလာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကမာၻမွ အလင္းႏွစ္ ၁၃၄၄ ႏွစ္ အကြာမွာတည္ရွိျပီး အခ်င္း အလင္းႏွစ္ ၂၄ ႏွစ္ ရွည္လွ်ားပါတယ္။ ေမာင္ရင္ဆိုင္းထမ္းၾကယ္ရဲ႔ ၀ါးဆစ္ၾကယ္သံုးလံုး (အိုရီယြန္ ခါးပတ္ၾကယ္သံုးလံုး) ရဲ႔ ေအာက္နားမွာ ေကာင္းစြာျမင္ႏိုင္ပါတယ္။

Credit..
အနာဂတ္ ပညာေရးအတြက္..

သန္႔ဦး (အာကာသႏွင့္ စၾက၀ဠာ)