သေဘၤာၿငိမ္ေအာင္ထိမ္းတဲ့ ေတာင္ပံ

“သေဘၤာၿငိမ္ေအာင္ထိမ္းတဲ့ ေတာင္ပံ”

Bilge keel အေၾကာင္း ေရးၿပီးသားမို ့၊ ထပ္မေရးေတာ့ပါဘူး။ Bilge keel လိုပါဘဲ သေဘၤာ လိႈင္းလႈပ္တာကို၊ သက္သာေအာင္ထိမ္းေပးတဲ ့ ’Retractable fin stabilizer’ ဆိုတာရိွပါတယ္။ ဒါကို ခရီးသည္တင္တဲ့ Passenger ship ေတြ၊ သေဘၤာအခ်ဳိ  ့ေတြမွာ တပ္ဆင္အသံုးျပဳတတ္ပါတယ္။ Bilge keel ရိွရင္ေတာ့ တပ္ထားစရာ မလိုပါဘူး။

ဒီအေၾကာင္းကို I & II MEO combined class က SC ဘာသာရပ္မွာ ၁၆မွတ္တန္ ေမးခြန္းတစ္ခု ေမးထားတာေတြ ့ ရပါတယ္။ မူရင္းစာဖတ္ယံုနဲ ့ နားလည္ဖို ့ မလြယ္ကူတဲ့ အတြက္၊ ေက်ာင္းသား အားလံုးနဲ ့ စိတ္၀င္စားသူေတြ သေဘာေပါက္ နားလည္ေအာင္ ႀကိဳးစား၍ ရွင္လင္း ေရးသားထား ပါတယ္။  ပံုမ်ားနဲ ့တြဲၿပီး ဖတ္ရႈလွ်င္ ပိုၿပီး လြယ္ကူစြာ နားလည္ႏိုင္ပါတယ္။

'တည္ေဆာက္ထားပံု'

Fin stabilizer က သေဘၤာေဘးတစ္ဖက္တစ္ခ်က္မွာ ေတာင္ပံတစ္ေခ်ာင္းဆီကို၊ Bilge level ေလာက္ကေန ထုတ္ထားေတာ့ ေရမ်က္ႏွာျပင္ေအာက္နားမွာရိွေနပါတယ္။ Bilge level ဆိုတာ သေဘၤာကို ေဘးတိုက္ၾကည့္တဲ့ အခါ ၀မ္းပိုက္ကေန အေပၚေဘးသံျပားကို ထိဆက္ေအာင္ ေကြးတက္သြားတဲ့ အပိုင္းကို ေခၚတာပါ။
ေတာင္ပံေတြကို ပတၱာ(Hinge) တပ္ၿပီး သေဘၤာကိုယ္ထည္ထဲကို ေခါက္သိမ္းလို ့ရသလို၊ သေဘၤာကိုယ္ထည္ထဲမွာ ေနရာရိွရင္ အတြင္းကို အတည့္အတိုင္းဆြဲသြင္းလို ့ရေအာင္ (Sliding in) ျပဳလုပ္ ထားပါတယ္။ သေဘၤာက ကမ္းကခြာၿပီး လြတ္လြတ္ကင္းကင္းရိွၿပီဆိုမွ ေတာင္ပံေတြကို ထုတ္သံုးပါ တယ္။ ဒါေၾကာင့္ “ ျပန္လည္သိမ္းဆည္းလို ့ရတဲ့ သေဘၤာျငိမ္ ေတာင္ပံ ” (Retractable fin stabilizer) လို ့ ေခၚၾကတာပါ။

'အလုပ္လုပ္ပံု'
ဒီေတာင္ပံကို၊ ေလယာဥ္ေတာင္ပံဒီဇိုင္းကဲ့သို ့တည္ေဆာက္ထားၿပီး သေဘၤာေရွ  ့ကို ေရြ  ့သြားတဲ့အခါ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ ေရတြန္းအားေၾကာင့္ ေတာင္ပံက ေရလိႈင္းရဲ  ့ လားရာ ဦးတည္ဖက္နဲ ့ ဆန္ ့က်င္ၿပီး အေပၚ ေအာက္ ေစာင္းလွည့္ေပးျခင္းျဖင့္ သေဘၤာဘယ္ညာလူးလြန္ ့မႈကို သက္သာေစပါတယ္။ တစ္နည္း ေျပာရရင္ လႈိင္းအေပၚေျမွာက္တက္လာရင္ သေဘၤာကို ေအာက္ေစာင္းေစၿပီး၊ လိႈင္းက ေအာက္နိမ့္ သြားရင္၊ သေဘၤာကို လိုက္မနိမ့္သြားေစဘဲ အေပၚ ေျမွာက္တက္ေစပါတယ္။

ေလယာဥ္ပ်ံက ေလထဲအတက္မွာ ေတာင္ပံရဲ  ့အေနာက္ပိုင္းကို ေအာက္ဖက္အေနေတာ္ဆိုက္ထား ေပးတဲ့ အခါ၊ ေရွ  ့ကတိုးလာတဲ့ ေလေၾကာင့္၊ ေလယာဥ္ကို ေလထဲေျမွာက္တက္ေစပါတယ္။

ဒီသေဘာတရားအတိုင္းပါဘဲ ေရမ်က္ႏွာျပင္ေအာက္မွာရိွတဲ့ Fin stabilizer ရဲ  ့ေတာင္ပံအေနာက္ပိုင္း က၊ ေအာက္ဆိုက္ထားရင္ တိုး၀င္လာတဲ့ ေရအားက ေတာင္ပံကို အေပၚဖက္ကို မတင္ေပးပါတယ္။ တစ္ခါ ေတာင္ပံအေနာက္ပိုင္းကို အေပၚေလးေထာင္ထားေပးရင္၊ တိုး၀င္လာတဲ့ေရအားက၊ ေရမ်က္ႏွာျပင္ေအာက္မွာရိွတဲ ့ေတာင္ပံကို ေအာက္ဖိခ်သလို ျဖစ္သြားပါတယ္။
ေတာင္ပံရဲ  ့ေနာက္ဖက္ အေပၚေထာင္၊ ေအာက္ဆိုက္အေနအထားကို ပံုေတြမွာ ေလ့လာႏိုင္ပါတယ္။

ေတာင္ပံက အေပၚနဲ ့ေအာက္ 20' ခန္ ့ေစာင္းလွည့္ေပးလို ့ရပါတယ္။   ေတာင္ပံရဲ  ့အေနာက္ဖ်ားမွာ၊ ေနာက္ထပ္ 10' ေလာက္ ထပ္ေစာင္းလို ့ရတဲ ့  အၿမီးျပားေလးေတြ တပ္ဆင္ထားတတ္ပါတယ္။ ပင့္အား၊ ဖိအားေတြကို ပိုၿပီး အက်ဳိးသက္ေရာက္ေအာင္လို ့ပါ။

'ေမာင္းႏွင္ ထိမ္းေၾကာင္းပံု'
ေတာင္ပံကို အေပၚ ေအာက္လွည့္ဖို ့က၊ လွ်ပ္စစ္ေမာ္တာနဲ ့ ေရွ ့ျပန္ ေနာက္ျပန္ေမာင္းလို ့ရတဲ့ ဆီပန့္ (Variable hydraulic pump) နဲ ့ဖိအား (pressure) ေပးထားတဲ့ စက္ေမာင္းဆီ (Hydraulic oil)  အား ကို သံုးၿပီး Ram ရဲ  ့ Piston ေမာင္းတံကို ေရွ  ့တိုးေနာက္ဆုတ္ေရြ ့ေစျခင္းျဖင့္ ေတာင္ပံထဲမွာ ရိွတဲ့ Lever ေတြကို၊ လိုသလို လႈပ္ေပးႏိုင္ေအာင္ လုပ္ထားေပးပါတယ္။
ေတာင္ပံရဲ  ့လႈပ္ရွားမႈကို လိုသလို ထိမ္းေၾကာင္းေပးဖို ့ Two gyroscopes (ပံုေသဦးတည္ရာအရပ္က္ို ထိမ္းေၾကာင္းေပးေသာ ကိရိယာ ႏွစ္ခု) ရိွပါတယ္။ တစ္ခုက၊ သေဘၤာေစာင္းသြားတဲ့ အေနအထား (Angle of roll) နဲ ့ ေနာက္တစ္ခုက သေဘၤာေစာင္းသြားတဲ့ အလ်င္ (Velocity of roll) အတြက္သံုးပါ တယ္။ ဒီ Gyroscopes ေတြက သက္ဆိုင္ရာ Relays ေတြကတစ္ဆင့္ ေတာင္ပံ (Fins) ေတြကို ဘယ္ေလာက္ Angle နဲ ့ ေပၚ (သို ့) ေအာက္ဖက္ လွည့္ေပးရမွာကို ထိမ္းေၾကာင္းေပးပါတယ္။ ဒီလိုနည္း variable hydraulic pump ကို ခိုင္းေစေမာင္းႏွင္ပါတယ္။ လူက လိုက္လုပ္ေပးေနစရာ မလိုပါဘူး။

သိထားရမွာက၊ ဒီေတာင္ပံေတြက သေဘၤာေရွ  ့ေမာင္းႏွင္ေရြ  ့လ်ားေနၿပီး လိႈင္းစလႈပ္မွ သက္၀င္ လႈပ္ရွား အလုပ္လုပ္ပါလိမ့္မယ္။ ေလယာဥ္ေရွ  ့တိုးေမာင္းတဲ့ အခါမွ ေလယာဥ္ေတာင္ပံက ေလယာဥ္ ကို ေလထဲေရာက္ေအာင္ အေပၚ မတင္တဲ့ အလုပ္ လုပ္တဲ့ သေဘာပါဘဲ။

Credit
သန္းလြင္ CE