Nitrogen vs. Air: သင့္ကားရဲ့တာယာ နိုက္ထရ္ိုဂ်င္ထိုးမွာလား ရိုးရိုးေလထိုးမွာလား

မိတ္ေဆြတုိ့ရဲ့ ကိုယ္ပိုင္ကားတာယာေတြ တခ်ိန္က သာမန္ေလကိုျဖည့္ၾကရာကေန။ အခု nitrogen ေျပာင္းလဲ ျဖည့္တင္းလာၾကပါၿပီ။ တခ်ိဳ့လဲ technical က်က် nitrogen ရဲ့ အက်ိဳးေက်းဇူး နားလည္ၾကတယ္ သံုးၾကတယ္။ တခ်ိဳ့လဲ လြဲမွားစြာနဲ့ highway ကားေမာင္းယင္ ရိုးရိုးေလက ပိုေကာင္းတယ္ ဆုိၿပီး မွတ္သားက်သူမ်ား လဲရွိေသး။ တခ်ိဳ့လဲ အမ်ားကေကာင္းတယ္ဆိုလို့သာ သံုးေနတာ ဘာေကာင္းတာ ဘာဆိုးတာ မသိၾကပါဘူး။ က်ြန္ေတာ္ ကိုယ္တိုင္လဲ အမ်ားႀကီး မသိပါဘူး။ အခုေတာ့ အခ်ိန္ရေနတုန္း ရွာေဖြဖတ္ရွုမွတ္သားယင္းနဲ့ က်ြန္ေတာ္ နားလည္ထားတာေလးေတြ ျပန္လည္မွ်ေ၀ပါမယ္။

က်ြန္ေတာ္တို့ရဲ့ ပတ္၀န္းက်င္ေလထုထဲမွာ အၾကမ္းဖ်င္းအားျဖင့္ Nitrogen 78%, Oxygen 21%, အျခားေရေငြ့နဲ့ hydrogen ေတြ တျခားဓါတ္ေငြ့ေတြပါ၀င္တဲ့ inert gas 1% ရွိပါတယ္။ က်ြန္ေတာ္တို့ အသက္ရွုေနတာ၊ Engine ေတြက suction လုပ္မီးေလာင္ေနတာ၊ compressor ေတြ က compress လုပ္ၿပီး ေရစက္အေနနဲ့ မွုတ္ထုတ္ေနတာ၊ ကားေလထိုးေနတာ စသည္ျဖင့္ သံုးေနၾကရတဲ့ ပတ္၀န္းက်င္ေလေတြက ဒါေတြပါပဲ။

ဒါဆိုယင္ ေမးစရာ ရွိလာျပန္ပါေရာ။ 78% ရွိၿပီးသား Nitrogen ကိုအလိုလိုရေနၿပီးသား ဘာျဖစ္လို့ ပိုက္ဆံပိုေပးၿပီး Nitrogen ဆိုတာထိုးမွာလဲ။

ဟုတ္ကဲ့….. အလြယ္ဆံုးေတြးယင္ အက်ိဳးမွ မထူးယင္ေတာ့ ဘယ္သူမွ အလကားပိုက္ဆံပိုေပးၿပီး nitrogen မထိုးပါဘူးခင္ဗ်ာ။

အက်ိဳးေက်းဇူးေတြကေတာ့

1. Longer Tire and Rim Life (တာယာနွင့္ ေခြသက္တမ္း ရွည္ေစပါတယ္)

Nitrogen ထိုးတယ္လို့ မျမင္ပါနဲ့။ Oxygen, Hydrogen စတဲ့ gas ေတြဖယ္ထုတ္တယ္လို့ ျမင္ပါ ။ တာယာထဲက Oxygen 21 % ကို အားလံုးနီးပါးဖယ္ထုတ္တယ္လို့ ျမင္ပါ။ အက်ိဳးေက်းဇူးက တာယာထဲမွာ Oxygen သိပ္နည္းသြားလို့ ေရေငြ့ က်န္တာ၊ ေအးယင္ေငြ့ရည္ဖြဲ့ ေဂြရဲ့ သံသား သတၱဳသားေတြ မွာ Oxygen နဲ့ ဓာတ္ျပုတာ Oxidation ျဖစ္တာ၊ ေခြ အတြင္းသားေတြ သံေခ်းေတြ အညွိေတြ ခ်ိဳးတက္တာေတြ အင္မတန္နည္းသြားပါတယ္။ ထို့အတူ Oxygen နဲ့တာယာ အတြင္းသားေတြ ဓာတ္ျပုဖို့လဲ အင္မတန္နည္းသြားပါတယ္။ တကယ္လို့သာ ရိုးရိုးေလသံုးယင္ Oxygen နဲ့ ဓာတ္ျပုၿပီး တာယာ အတြင္းသား ရာဘာေတြ မာလာပါမယ္၊ အဲဒီအက်ိဳးဆက္အေနနဲ့ တယာရဲ့ ၾကံု့ၾကြ ဆန့္နိုင္မွုဆိုတဲ့ tensile strength က်ပါမယ္။ အယင္လို ေပ်ာ့ေပ်ာ့ေျပာင္း သိပ္မရွိတဲ့အခါ။ shock ဆိုတဲ့ တစံုတခုနဲ့ ခပ္ျပင္းျပင္းထိခိုက္မိယင္ တာယာ ကြဲဖို့ပိုလြယ္ပါတယ္။ Nitrogen သာသံုးယင္ အဲဒါေတြ အလြယ္တကူ မျဖစ္ပါ။ တာယာသက္တမ္းရွည္ပါတယ္။
သိပ္ေအးတဲ့ေဒသေတြမွာ ရိုးရိုးေလထိုးယင္ တာယာထဲမွာ ေရေငြ့ေတြ ေရခဲ တတ္ပါတယ္။ အဲဒီအတိုင္းေမာင္းယင္ ေရခဲေတြ တာယာအတြင္းပိုင္းကို ပြတ္ၿပီး ၾကာယင္တာယာ ပ်က္စီးေစနိုင္တယ္။

က်ြန္ေတာ့္ ကိုယ္ေတြ့အရ အလုပ္ထဲမွာရွိတဲ့ ကားႀကီး ကားလတ္ ကားေသး 35 tons truck ကားကေန ကားေပါက္စ Hilux 4WD Double Cab, Prado, Isuzu Trooper, Isuzu 4WD Double Cab ေတြအထိ အားလံုး သာမန္ေလထိုးသံုးပါတယ္။ ကားလံုးနီးပါး Tubeless Tire ေတြပါပဲ။ နွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာေပါ့ အခုလဲ သာမန္ေလသာထိုးေနဆဲပါ။ Nitrogen ေကာင္းမွန္းသိေပမယ့္ နယ္မွာ Nitrogen ထိုးစရာတာယာဆိုင္ အခုအထိသိပ္မရွိေသးပါ။

သတိထားမိတာက Disc Wheel ေခြအတြင္းပိုင္းေတြ နွုတ္ခမ္းေတြ သံေခြ ဆိုယင္ သံေခ်း အလြယ္တကူတက္။ ေနာက္ပိုင္းတာယာ ျဖုတ္တပ္လုပ္ယင္ ေခြႏွုတ္ခမ္းကို ေကာ္ compound သုတ္ၿပီးမွ တာယာတပ္ ေလထိုးလုပ္လို့ရပါတယ္။ မဟုတ္ယင္ ေလစိမ့္ပါတယ္။ အဲဒါ Nitrogen မထိုးပဲ ရိုးရိုးေလကိုထိုးတဲ့ အပစ္ေတြထဲက ျမင္သာထင္ရွားတဲ့ အျပစ္တခုပါ။

2. Stability Tire Pressure, Contact Patch on the Road & Increased Fuel Efficiency (တာယာ Pressure တည္ၿငိမ္ျခင္း၊ လမ္းနွင့္တာယာ အထိမွန္ျခင္း၊ ဆီစားသက္သာျခင္း)

ရိုးရိုးေလ ထိုးထားတဲ့တာယာေတြမွာ ေရေငြ့ရွိပါတယ္။ ရာသီဥတု ကားေမာင္းတဲ့ အခါ ျဖစ္လာတဲ့ အရွိန္စတာေတြေၾကာင့္ တာယာပူလာယင္။ အဲဒီအခါမွာ ေရေငြ့ေၾကာင့္တာယာ pressure ပိုမ်ားလာသလို။ ေအးတဲ့အခါမွာလဲ နည္းသြားေစတဲ့ tire pressure fluctuation အတက္အက် ျဖစ္လြယ္ပါတယ္။ Nitrogen ထိုးထားယင္ေတာ့ အဲဒီလို tire pressure fluctuation ဆိုတဲ့ တက္က် ေတာ္ေတာ္ေလးနည္းသြားပါမယ္။ ဆိုေတာ့ Nitrogen ထိုးထားယင္ tire pressure သိပ္အမ်ားႀကီး မေျပာင္းဘူးေပါ့။

Tire ကိုေလထိုးထားတာၾကာယင္ ဘာ အေပါက္မွမရွိေပမယ့္ Tire Pressure က်ပါတယ္။ အဲဒါ ပံုမွန္ျဖစ္ရိုးျဖစ္စဥ္ တခုပါပဲ။ Tire ရဲ့ ရာဘာနံရံေတြက ေလ တို့ Nitrogen တို့ စသည္ျဖင့္ အေငြ့ေတြကို 100% မလံုပါဘူး။ Nitrogen က Oxygen ထက္ molecule size ႀကီးပါတယ္။ Nitrogen ထိုးထားယင္ သာမန္ေလထိုးတာထက္ ေလေလ်ာ့သက္သာပါတယ္။ Research လုပ္ထားတဲ့ စစ္တမ္းမ်ားအရ သာမန္ေလထိုးတားလို့ Tire Pressure 1.5 psi ေလ်ာ့ဖို့ အခ်ိန္တလသာ ၾကာခ်ိန္မွာ Nitrogen ထိုးထားယင္ 1.5 psi ေလ်ာ့ဖို့ အခ်ိန္ ေျခာက္လ ၀န္းက်င္ ၾကာပါတယ္။ ဆိုေတာ့ Nitrogen ထိုးထားယင္ သာမန္ေလထိုးတာထက္ ေလေလွ်ာ့သက္သာတယ္။

အဲဒီလို Tire Pressure အမွန္အတိုင္း ရွိေနျခင္းသည္ “contact patch on the road” ဆိုတဲ့ Tire နဲ့ လမ္းမ်က္နွာျပင္ အထိမွန္ေစပါတယ္ ။ Tire အတြက္ “rolling resistance” ဆိုတဲ့ တာယာ လိမ့္တာကို ခုခံတဲ့အား က်ေစၿပီး ဆီစားသက္သာလာပါတယ္။ တာယာသက္တမ္းလဲ အျပည့္သံုးနိုင္တာေပါ့။

3. Safety Reason (အႏၱရာယ္ ကင္းကင္း)

ကားေမာင္းယင္းတာယာကြဲတာကို USA မွာ Research လုပ္ထားတာကေတာ့ 90% သည္ Tire Pressure ေလ်ာ့ေနတုန္း (တာယာ ေလနည္းခ်ိန္ေပါ့) ေမာင္းလို့ ျဖစ္တာလို့ဆိုတယ္။ ေလေလ်ာ့လာယင္ တာယာနဲ့ ပိုျပားလာ၊ လမ္းအထိမညီ၊ တာယာထဲ Heat တက္လာ၊ ေနာက္ပိုင္း တာယာ အတြင္းသား အျပင္သားေတြ ပ်က္စီးတာယာကြဲတာပါပဲ။

တာယာ ေလနည္းယင္ေတာ့ လမ္းနဲ့တာယာ ပိုပြတ္ရလို့ rolling resistance တက္လာၿပီး ဆီလဲပိုစားပါမယ္။ Tire Pressure 10% ေအာက္က်လာယင္ (10 % ဆိုတာဘာမွမရွိဘူးခင္ဗ်ာ။ အခု ကားေပါက္စမ်ား 32 psi 30 psi ေလာက္ထိုးရတာ ဆိုေတာ့ 10% က်ယင္ 27 psi ေလာက္ျဖစ္ေနၿပီ) ကိုအဲဒီ အတိုင္း ဆက္ေမာင္းေနယင္ တာယာ သက္တမ္းက 25% ေလာက္တိုလာၿပီဆိုပဲ။ ရာခိုင္ႏွုန္းအတိအက် မေျပာနိုင္ေပမယ့္ ေလေလ်ာ့တာယာ ဒီတိုင္းဆက္ေမာင္းယင္ သက္တမ္းတိုမွာေတာ့ ေသခ်ာတယ္။

Nitrogen ထိုးထားယင္ေတာ့ ေလအလြယ္တကူ မေလ်ာ့လို့၊ လမ္းနဲ့ အထိညီလို့၊ တာယာ pressure အတက္အက် သိပ္မရွိလို့ သာမန္ေလထက္ ပိုၿပီး safe ျဖစ္ပါတယ္။ တာယာ ကြဲဖို့ သက္သာတာေပါ့။

Nitrogen ဘယ္ေလာက္ ရာႏွုန္းထိုးသင့္သလဲ။

Tire company ေတြ Research သမားေတြ အဆိုကေတာ့ 93.4 % အနည္းဆံုး ထိုးသင့္တယ္လို့ဆိုတယ္။ Nitrogen 93 to 98% သည္သာ အေကာင္းဆံုးေသာ Nitrogen ရဲ့ အက်ိဳးေက်းဇူးကိုရပါမယ္လို့ဆိုတယ္။ (ကားတာယာမွာ Nitrogen 100 % ဆိုတာကေတာ့ theory အရ ထိုးဖို့မရနိုင္ပါ)။

ျပည္တြင္းမွာ Nitrogen ထိုးယင္ တာယာထဲမွာ ဘယ္ေလာက္ ရာနွုန္းက်န္တယ္ဆိုတာေတာ့ မသိပါ။

ဆိုေတာ့ Nitrogen ထုိးျခင္းသည္ သာမန္ေလထက္ အက်ိဳးေက်းဇူးမ်ားတာကေတာ့ အမွန္ပါ။ Tire Pressure ကို တလတခါေလာက္ အျမဲခ်ိန္ပါ။ ခရီးေ၀း မထြက္ခင္လဲ ခ်ိ္္န္ျဖစ္ေအာင္ခ်ိန္ၾကပါ။

ဒီေလာက္ဆို Nitrogen ရဲ့ ေကာင္းက်ိဳးေလးေတြ သိေလာက္ပါၿပီ။

ေရးထားတာေကာင္းယင္ က်ြန္ေတာ့္ သင္ဆရာ၊ျမင္ဆရာ၊ၾကားဆရာမ်ားရဲ့ေက်းဇူး။ အမွားပါယင္၊ လိုအပ္ေနယင္၊ မရွင္းယင္ က်ြန္ေတာ္ ညံ့လို့ပါ။

မိတ္ေဆြမ်ားဆင္ျခင္နိုင္ပါေစ။ ကားေမာင္းယင္း ေဘးကင္းၾကပါေစ။

က်မ္းကိုး…….. သင္ဆရာ၊ ျမင္ဆရာ၊ ၾကားဆရာမ်ားရဲ့ သင္ျပေပးမွု နွင့္ Some more internet websites

မိဘနွစ္ပါးနွင့္၊ သင္၊ ျမင္၊ ၾကား ဆရာမ်ားဦးထိပ္ထားလွ်က္
Writer
Aye Min Toe 14/Apr/17 (E-Drill 2)