MAGNETIC CONTACTOR & RELAY အေၾကာင္း

MAGNETIC CONTACTOR & RELAY အေၾကာင္း short note( ျပန္တင္ေပးတာပါ ။ )

============================================
Function
Contactor & relay ၂ ခု ကို function တည္ေဆာက္ပံု ကတူပါတယ္ ကို တူညီ တယ္ လို ့ အၾကမ္ းဖ်င္း အာျဖင္ ့ေျပာလို ့ရပါတယ္ ။
Magnetic holding coil, contact point , normally open, close  ေတြ နဲ့ေဆာက္ထားပါတယ္။
Magnetic function ကို သံုးထားတာပါ ။ သံတံုး တခုကို ကိြုင္ပတ္ျပီး လ်ပ္စစ္ ဓါတ္ေပးလိုက္ရင္ သံလိုက္ျဖစ္သြားတာကို spring action နဲ ့ေပါင္းျပီး သံုးထားတာပါ ။ သံတံုး တခုကို ကိြုင္ပတ္ျပီး လ်ပ္စစ္ ဓါတ္ေပးလိုက္ျပီး ေနာက္ သံတံုး တခု ကို ဆြဲ ခိုင္းပါတယ္ ။ အဲဒီ သံတံုးကို spring က ခံထားျပီး သံတံုး ကေျပးကပ္ေတာ့ အဲ ဒီ မွာတပ္ထားတဲ့ contact points ေတြ က ေအာက္မွာ ရိွတဲ ့ တျခား contact points ေတြ ကို ေျပး ထိျပီး continuity ရသြားပါတယ္ ။

Usage
Contactor က ပါ၀ါ ပိုင္း အတြက္ သံုးပါတယ္ ။ သူမွာ normally open contacts ကို Power အတြက္ တည္ေဆာက္ထားပါတယ္ ။ auxiliary contact ေတြ ပါတတ္ျပီး Normally open /closed ေတြ ပါတတ္ပါတယ္ ။ေနာက္ျပီး extension အေန နဲ့လဲတတ္လို့ရပါတယ္။
Relay ကေတာ့  control ပိုင္းမွာ သံုးပါတယ္ ။ command နဲ ့NC & NO ေတြ ပါတတ္ပါတယ္ ။
ဒီေနရာမွာ အခ်ိ့ေတြ မွားတတ္တာက NO (normally open contact) ကေန NC (normally close contact ) ျဖစ္သြားတယ္လို ့ ေရးေနတာေတြ ့ပါတယ္ ။ Drawing စည္းမ်ည္း မွာျပတာက လံုး၀ power energize မ၇ိွတဲ ့အေျခအေနကိုသာေျပာတာပါ ။ NO ( normally open contact ) ကဘယ္အေျခအေနမွာျဖစ္ျဖစ္ NO ပါပဲ ။ contact close ျဖစ္သြားတယ္လို ့ေျပာရမွာပါ ။ဒီလို ပါပဲ NC ကေန open contact ျဖစ္သြားတယ္လို ့ေျပာရ မွာပါ။ NC to NO မဟုတ္ပါဖူး ။

Holding coil supply( AC or DC )
Coil ေတြ က supply voltage အမ်ဳိးမ်ဳိး အတြက္ တည္ေဆာက္ထားတတ္ပါတယ္ ။ အေတြ ့ရ အမ်ား ဆံုးကေတာ ့ 12 VDC , 24 VDC, 48 VDC ,110 VDC , 24 VAC,48VAC , 110 VAC , 230 VAC, 380/400/420 VAC ေတြ အမ်ားဆံုး ေတြ ့ရတတ္ပါတယ္ ။ တတ္ဆင္ထားတဲ့ ေနရာ အလိုက္ coil voltage ေတြ ကို အစံု လိုက္ေျပာင္း သံုးလို ့ရပါတယ္ ။ အခုေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ control ကို DC UPS သံုးလာသည့့္ အတြက္ DC coil ေတြ အသံုးမ်ားပါတယ္။ wire မ်ားကိုတခ်ိ ့ က voltage အလိုက္ colour မ်ားသတ္မွတ္ထားက်ပါသည္ ။

Size and type
Contactor points ေတြ အတြက္ ကေတာ့ ျဖတ္စီး နိုင္တဲ ့current In က အေရးၾကီးပါတယ္ ။ ေသးတာတတ္မိ ရင္ contacts ေတြ ခဏေလးနဲ ့ ပ်က္စီးသြားတတ္ပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင့္ မို ့ျဖစ္နိုင္ ရင္ contactor ကို Over size တတ္ဖို ့ အၾကံ ေပးခ်င္ပါတယ္ ။ အဓိ ကေတာ ့ မၾကာခဏ inrush current နဲ ့ on , off လုပ္ရတဲ ့ ပစၥည္း မ်ား အတြက္ပါ။ ဘယ္ေလာက္ voltage , ဘယ္ေလာက္ Amp , ဘယ္ေလာက္ HP, KW  ေတြ သံုး နိုင္လဲဆိုတာ ေဘးမွာေရးတတ္ပါတယ္။
Contactor type ေတြ က load ဘယ္ ပစၥည္း နဲ ့သံုး ရမွာ ဆိုတာ ရိွပါတယ္ ။သူ ့မွာ AC1, AC2 , AC3 အစ ရိွ သျဖင့္ေပါ ့။ ပ်က္လို ့ျပန္မွာ တဲ ့ အခါ အဲ ဒီ code ေတြ မမွား ေအာင္ မွာရပါမယ္ ။
ျပသနာ အျဖစ္အမ်ား ဆံုး က contact point ေတြ မေကာင္းေတာ့ပါပဲ ။ contact point ေတြ က ေငြ ( sliver coating ) ေတြ နဲ ့ တည္ေဆာက္ ထားပါတယ္ ။ ေနာက္ပိုင္း တခ်ဳိ ့ေတြ မွာေငြ ကို ခို ျပီး သံုးလာပါတယ္ ။ အဓိ ကကေတာ ့ made in china ေတြပါ ။

Maintenance and troubleshooting
အပိုင္းမွာေတာ့  power contactor points ေတြ ကို သန္ ့ရွင္း ေရး လုပ္ေပးရပါမယ္ ။အထဲ က အပိုင္းေတြ ကို electro cleaner နဲ့ေဆးေပးပါတယ္ ။  ၾကာရင္ carbon ဂ်ဳိး ေတြ ကပ္တပ္ပါတယ္ ။ ေနာက္ ဆံုး Arc ေၾကာင္ ့ contact point ေတြ welding လုပ္လိုက္ သလို ပူး ျပီး Load ေတြကမရပ္ပဲ  ပ်က္စီးတတ္ပါတယ္ ။ contact point spare ေတြ ရိွရင္လဲေပးရပါတယ္။မရိွရင္ေကာ္ပတ္ အနုစားနဲ့ ညီေအာင္စားေပးရပါတယ္။  vibration ရိွတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္လဲ screw မ်ား ကို ၾကပ္ေပးရပါတယ္။
Coil ေတြ ကလဲ မေကာင္းရင္ အသံေတြ ျမည္လာတတ္ပါတယ္ ။ coil ေတြ က လဲလို ့ရပါတယ္ ။ ေနာက္ DC supply coil ေတြ မွာ freewheeling diode ေတြ တပ္ထားတပ္တယ္ဆိုတာ သတိျပုပါ။ diode ေတြ မေကာင္းရင္ လဲပါ။ back EMF ေတြ ကို ေပ်ာက္ေအာင္ပါ ။
အဓိ ကကေတာ ့ manufacture ကထုတ္တဲ ့ instruction ေတြ ကိုေသေသခ်ာခ်ာေလ့ လာပါ ။ ဘာေတြေရးထားသလဲ ဆိုေတာ့ ေအာက္ပါ အခ်က္အလက္မ်ားပါ၀င္ပါတယ္။

Category size , type for AC and DC ( importance )
Ambient air temperature
Rated operational current (Ie)
Rated conventional thermal current (Ith )
Permissible short time rating
Rated operational voltage (Ue)
Rated control circuit voltage (Uc)
Rated insulation voltage (Ui)
Rated impulse withstand voltage (Uimp)
Rated operational power (expressed in kW)
Rated breaking capacity (*)
Rated making capacity (*)
Pole impedance
Electrical durability
Mechanical durability

Credit
thanks for reading
Kyaw Oo
EI engineering