ESE မိုးႀကိဳးလႊဲစနစ္ ...

က်ေနာ္ တပ္ဆင္ဖူးေသာ ESE မိုးႀကိဳးလႊဲစနစ္ ......

Installation လုပ္ငန္းတိုင္းအား စနစ္တက်ျဖစ္ေအာင္ေလ့က်င့္သင္ၾကားေပးေနေသာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ လုပ္ငန္းခြင္မွ အေတြ႕အၾကံဳတစ္ခုပါ

    INSTALLATION လုပ္ငန္းေတြ ကိုယ္တိုင္လုပ္ကိုင္ရတာ ၊ တျခားတေယာက္ အဖြဲ႕အစည္းကို ခိုင္းရတာ ၊တခါတေလ  လုပ္ငန္းကို ကိုယ္တိုင္ၾကီးၾကပ္ရတာေတြက က်ေနာ္တို႔အတြက္က  တကယ္ကို မလြယ္ကူေသာ ကိစၥတခုပါ ။
   ဘာေၾကာင့္မလြယ္ကူလဲ ဆိုတာ က ကၽြန္ေတာ့္တို႔ အမ်ားစု   ေတြ႕ဖူး ၾကဳံဖူးက်မွာပါ ။
     တခါတရံ BUILDING မွာ မိုးၾကိဳးလႊဲတပ္ထားတယ္ ၊  တကယ္ျဖစ္လာရင္ မိုးၾကိဳးပစ္ခံရတယ္။
     EARTHING ကို ခ်ထားပါရဲ့ လိုအပ္ေသာ EARTHING RESISTANCE မရဘူး၊ လၽွပ္စစ္ဓာတ္လိုက္ခံရတာေတြရွိတယ္၊
     Lighting အေနနဲ႔  မီးေတာ့ထြန္းထားတယ္  သတ္မွတ္အျမင့္  နဲ႔ သက္ဆိုင္ရာ lighting fixture ေတြကို စနစ္တက်မသံုးစြဲရင္ လုပ္ငန္းလုပ္ကိုင္ရန္အတြက္  လိုအပ္ေသာ အလင္းအားမရဘူး၊    ဒီလိုအေၾကာင္းေတြက INSTALLATION ျပဳလုပ္ေပမယ့္ စနစ္က်ေသာ မွန္ကန္ေသာ INSTALLATION စနစ္ကို ဂ႐ုမျပဳမိ မလိုက္နာမိလို႕ ျဖစ္ရတာပါ။
      ဒီေတာ့ INSTALLATION လုပ္ငန္းေတြကို လုပ္ရေတာ့မယ္ စစ္ေဆးရေတာ့မယ္ ဆိုရင္ က်ေနာ့ အေနနဲ႕ အရင္ဆုံးလုပ္မိတာေတြထဲက တခ်ိဳ႕ပါ ....
သက္ဆိုင္ရာ INSTALLATION ရဲ့  DESIGN REFERENCE ေတြကို ဖတ္ရပါတယ္။
သက္ဆိုင္ရာ REFERENCE STANDARD ေတြ ၊ INSTALLATION REFERENCE DRAWING ေတြ METHOD ေတြကို အမိအရ စုေဆာင္းရပါတယ္၊
လိုအပ္ရင္ DETAIL  ENGINEERING  ေတြ DETAIL CALCULATION ေတြကို ရွာေဖြရတယ္ အရင္ လုပ္ေဆာင္ဖူးေသာ လုပ္ငန္းမ်ားရွိရင္ အရင္ လုပ္ငန္းက အက်ိဳးအျပစ္ေတြ  လုပ္ေဆာင္တပ္ဆင္ပုံနည္းလမ္းေတြကို အေသအခ်ာျပန္ဖတ္ရပါတယ္၊
            ဒီလို လုပ္ေနေပမယ့္ က်ေနာ့ရဲ့ နည္းပါးတဲ႔ အေတြ႕အၾကဳံ ၊ ေလ့လာမႈအားနည္းျခင္းေတြ ၊ က တခါတရံမွာ မေမွ်ာ္လင္႔ေသာ အေျခအေနေတြကို ျဖစ္ေပၚေစျပန္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ သင္ခန္းစာေတြ ေလ့လာစရာေတြက အျမဲကို မကုန္ႏိုင္မခန္းႏိုင္ပါဘဲ၊
            ဒီ အထဲကမွ လက္ရွိ ဒီေနာက္ပိုင္းမွာ အသုံးမ်ားလာေသာ မိုးၾကိဳးလႊဲ စနစ္ျဖစ္တဲ႔ ESE LIGHTNING PROTECTION ကို NFC 17102, UNE 21186 STANDARD အရ တပ္ဆင္ပုံ တခ်ိဳ႕ပါ။.......

စနစ္က် ေကာင္းမြန္ေသာ ESE  မိုးၾကိဳးလႊဲ စနစ္မွာ ပါဝင္ေသာ အေျခခံ အစိတ္အပိုင္းမ်ားမွာ

၁။ ျဖစ္ေပၚလာေသာ မိုးၾကိဳးကို ဖမ္းယူႏိုင္ေသာ AIR TERMINAL အပိုင္း

၂။AIR TERMINAL မွ ဖမ္းယူရရွိထားေသာ မိုးၾကိဳးလွ်ပ္စီးကို အေဆာက္အဦး / သက္ရွိသတၱဝါ မ်ားကို မထိခိုက္ေစဘဲ ေျမၾကီးစီသို႕ ဆြဲခ်ေပးေသာ DOWN CONDUCTOR မ်ား

၃။ DOWN CONDUCTOR မွ ဆြဲခ်စီးဆင္းလာေသာ မိုးၾကိဳးလွ်ပ္စီးကို ေျမၾကီးထဲသို႔ ခြဲျဖာစီးဆင္းေစေသာ EARTHING စနစ္မ်ား

၄။မိုးၾကိဳး လွ်ပ္စီးေၾကာင္႔ တဆင့္ခံျဖစ္လာေသာ OVER VOLTAGE / SURGE VOLTAGE ကို အကာအကြယ္ေပးေသာ စနစ္ ( internal surge protector ) ေတြ အဓိကပါဝင္ပါတယ္။
ဒီေတာ့ က်ေနာ္တို႔ သိရမွာက အထက္ေဖာ္ျပပါ စနစ္ ( ၄ ) မ်ိဳးထဲက တခု ခု မေကာင္းရင္ အခ်ိတ္ အဆက္မမိရင္ မိုးၾကိဳးဒဏ္ကို ခံရမွာက အေသအခ်ာပါ။

      ဒီေတာ့ ပုံမွန္ ေတြ႕ျမင္ေနက် ESE စနစ္ရဲ့ တပ္ဆင္ပုံ တခ်ိဳ႕ ကို NFC 17102, UNE 21186 STANDARD အရ လိုအပ္ေသာ တပ္ဆင္မႈ အခ်ိဳ႕ကို လုပ္ကိုင္ဖူးသမၽွ  ေလ့လာမိသမွ်ပါ။
တပ္ဆင္မည့္အမ်ိဳးအစားေပၚမူတည္၍ မူကြဲသတ္မွတ္ခ်က္ေတြ ရွိႏိုင္ပါတယ္။

o AIR TERMINAL ကို LIGHTNING PROTECTION ျပဳလုပ္မည့္ မည္သည့္ အေဆာက္အဦးထက္ မဆို ၂  မီတာ ပိုျမင့္၍တပ္ဆင္ရမည္။AIR  TERMINAL သည္ LIGHTING PROTECTION ျပဳလုပ္မည္႔ အေဆာက္အဦးထက္ 2 METER အျမဲျမင့္၍တပ္ဆင္ရမည္။

o မိုးၾကိဳး လွ်ပ္စီးကို သယ္ေဆာင္ေပးမည္႔ DOWNWARD  CONDUCTOR သည္ AREA  အေနျဖစ္ အနဲဆုံး 50 Sq - mm ရွိရမည္ျဖစ္သည္။ ROUND  CONDUCTOR နဲ႕ FLAT CONDUCTOR တြင္ CSA -  AREA ခ်င္းတူပါက SURFACE AREA ပိုမိုက်ယ္ျပန္႔ေသာ FLAT CONDUCTOR ကိုပိုမိုေရြးခ်ယ္အသုံးျပဳၾကပါသည္၊အထူးသျဖစ္ TIN COATED COPPER FLAT WIRE ကို အသုံးျပဳရန္လိုအပ္ပါသည္။

o DOWN CONDUCTOR  ကို ျဖစ္ႏိုင္သမွ် တေျဖာင့္တည္းတပ္ဆင္ရမည္။ DOWN CONDUCTOR မွ ဆြဲခ်စီးဆင္းလာေသာ မိုးၾကိဳးလွ်ပ္စီးကို ေျမၾကီးထဲသို႔ ခြဲျဖာစီးဆင္းေစႏိုင္ရန္ EARTHING  POINT ဆီသို႔ ု အတိုဆုံး အေျဖာင့္ဆုံးလမ္းေၾကာင္းအတိုင္းတပ္ဆင္ရမည္။ သတိျပဳရန္မွာ DOWN CONDUCTOR ျဖတ္သန္းရာလမ္းေၾကာင္းတြင္ ( လွ်ပ္စစ္နည္းလမ္းအရ ညိဳ႔ဝင္ႏိုင္ေသာ ) အျခားမည္သည္႔ ELECTRIC CABLE မွ မရွိေစရပါ။

o အကယ္၍  DOWNWARD  CONDUCTOR ကို အေဆာက္အဦး ျပင္ပမွ သြယ္တန္းယူျခင္း မျဖစ္ႏိုင္ပါက DOWNWARD CONDUCTOR ဝင္ဆန္႕ေသာ အရြယ္ျဖစ္သည္႔ ( INSULATION ျဖစ္ေသာ NON - FLAMMABLE DUCT ) ျဖစ္ သြယ္တန္းႏိုင္ပါသည္။ ဒီေနရာမွာ အေဆာက္အဦး အတြင္းမွ သြယ္တန္းျခင္းသည္ အေဆာက္အဦး အျပင္မွDOWNWARD  CONDUCTOR သြယ္တန္းယူျခင္းထက္   နီးဆက္ရာ STRUCTURE/ELECTRICAL WIRE အတြင္းသို႔ VOLTAGE SURGEမ်ားဝင္ေရာက္ႏိုင္ေျခပိုမ်ားလာႏိုင္ပါသည္။

o DOWNWARD CONDUCTOR ကို STRUCTURE တြင္တပ္ဆင္ပါက DOWN CONDUCTOR  ေျပးလမ္းတေလွ်ာက္ 1 မီတာ အကြာအေဝးတိုင္းတြင္ FIXING CLAMP ျဖစ္ေသခ်ာစြာ တပ္ဆင္ရမည္။

o DOWNWARD CONDUCTOR ၏ အရွည္ သည္ 20 METER ထက္ပိုရွည္ပါက 20 METER အရွည္တိုင္းတြင္ EXPANSION JOINT ( FLEXIBLE JOINT ) ကိုတပ္ဆင္ရမည္ ျဖစ္သည္။

o DOWNWARD CONDUCTOR ကို တပ္ဆင္ရာတြင္ ေျမျပင္ႏွင့္နီးကပ္လာခ်ိန္ ( FLOOR / GROUND  LEVEL ) အထက္ 2 METER ကို INSULATED GUARD TUBE ျဖစ္ အကာအကြယ္ျပဳတပ္ဆင္ရမည္ ျဖစ္သည္၊ထိုမွသာ မိုးၾကိဳး CURRENT စီးဆင္းခ်ိန္၌ လူႏွင္႔သက္ရွိတို႔ မေတာ္တဆထိမိျခင္းမွ ကာကြယ္ရန္ အတြက္ ေျမျပင္အထက္ 2 METER အထိ DOWNWARD CONDUCTOR ကို INSULATED GUARD TUBE ျဖစ္ ဖုံးအုပ္ကာကြယ္ထားရမည္ ျဖစ္သည္။ ထို႔အျပင္ ထို GUARD TUBE မွ DOWNWARD CONDUCTOR အား MECHANICAL ပိုင္းဆိုင္ရာထိခိုက္ ပ်က္စီးမႈ ကို ကာကြယ္ေပးႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။

o DOWN CONDUCTOR မွ ဆြဲခ်စီးဆင္းလာေသာ မိုးၾကိဳးလွ်ပ္စီးကို ေျမၾကီးထဲသို႔ ခြဲျဖာစီးဆင္းေစႏိုင္ရန္ EARTHING  POINT ၏ EARTHING RESISTANCE ကိုတိုင္းတာႏိုင္ရန္ အတြက္ EARTHING TEST LINK  BOX  ကို ေျမျပင္ အထက္ 1.5 METER  တြင္တပ္ဆင္ထားျခင္းျဖစ္ ESE စနစ္ ၏ EARTHING  RESISTANCE ကို လိုအပ္သလို ခြဲျခားတိုင္းတာႏိုင္မည္ျဖစ္ ျပီး သီးျခားသတ္မွတ္ခ်က္ မရွိပါက ၎ EARTHING RESISTANCE သည္ 10 OHM  အနည္းဆုံးရွိရမည္ျဖစ္သည္။သီးျခားသတ္မွတ္ခ်က္ ( ဥပမာ 2 OHM )  ဆိုပါက ထို OHM ရရွိသည္ အထိ EARTHING စနစ္ကို ျပဳလုပ္ရမည္ ျဖစ္သည္။

o EARTH  CONDUCTOR  ကို ေျမျပင္ေအာက္ ( - 500 mm ) ေအာက္တြင္အနိမ္႔ဆုံးႁမဳပ္ႏွံတပ္ဆင္ရမည္ျဖစ္ျပီး  တျခား  UNDER GROUND  တြင္ၿမဳပ္ႏွံတပ္ဆင္ထားေသာ ELECTRICAL WIRE လမ္းေၾကာင္းမ်ားျဖစ္ အနည္းဆုံး 1 METER CLEARANCE ထားရွိရမည္ျဖစ္ျပီး GAS PIPE LINE မ်ားပါဝင္ပါက ထို GAS PIPE LINE လမ္းေၾကာင္းမွ အနည္းဆုံး 3 METER CLEARANCE ထားရွိရမည္ျဖစ္သည္။

o ဒီေနရာမွာ DOWN CONDUCTOR ကို ALUMINIUM CONDUCTOR သုံးပါက ေျမၾကီးအတြင္းသို႔ EARTHING  စနစ္ကို တိုက္႐ိုက္ဆက္သြယ္မႈကို မျပဳလုပ္ဘဲ BI METAL JOINT / CLAMP ကို သုံး၍ EARTHING  စနစ္ကို ဆက္သြယ္ရမည္ျဖစ္သည္။   ျဖစ္ႏိုင္ပါက DESIGN (conductivity, malleability , corrosion resistance and so on ) လိုအပ္ခ်က္အရ COPPER TAPE ( COPPER FLAT WIRE ) ကိုအသုံးျပဳရမည္ ျဖစ္သည္။

o အကယ္၍ ESE LIGHTNING  PROTECTION စနစ္၏ EARTHING SYSTEM ကို PLANT   COMMON EARTHING SYSTEM နွင့္ေပါင္းစပ္လိုပါက ထို EARTHING SYSTEM ၂ ခုၾကားတြင္ SPARK  GAP ကိုတပ္ဆင္အသုံးျပဳျပီးေပါင္းစပ္ပါက ပို၍လုံျခဳံစိတ္ခ်ေသာ PROTECTION  စနစ္ကို ရရွိမည္ျဖစ္သည္။

o ESE LIGHTNING  PROTECTION စနစ္၏ EARTHING SYSTEM ကို သီးျခားတပ္ဆင္ရမည္ျဖစ္ျပီး EARTHING စနစ္ကို  VERTICAL ELECTRODE ( EARTH ROD  )  ကို Triangulated rods earthing system စနစ္ျဖစ္  အမ်ားဆုံးတပ္ဆင္က်ျပီး ထို TRIANGLE ၏ ပတ္လည္အလ်ားသည္ အနည္းဆုံး 6 METER ရွိရမည္ျဖစ္သည္။အကယ္၍ လိုအပ္ေသာ EARTHING RESISTANCE ကို မရရွိပါက ( HIGH OHM/high resistivity ) ျဖစ္ေနပါက SOIL CONDUCTIVITY IMPROVER ကို အသုံးျပဳရမည္ျဖစ္သည္။
o
ဒီလို ဆိုရင္ ESE ( EARLY STREAMER EMISSION ) ကို တပ္ဆင္ပုံ တခ်ိဳ႕ကို တစြန္းတစေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ေလ့လာလို႕ရမွာပါ။ဒီထက္ပိုျပီး DETAIL ေလ့လာခ်င္ရင္ေတာ့ REFERENCE ကေတာ့ NF C 17-100 for the protection of structures against lightning and NF C 17-102 for
the protection by ESE Lightning conductor on structures and open areas:  ဆိုတဲ႔ STANDARD ႏွစ္ခုျဖစ္ပါတယ္ ခင္ဗ်ာ။.....
        အေတြ႕အၾကံဳအသစ္ေတြ ရရွိလာတိုင္းမွာ သက္ဆိုင္ရာအလုပ္တိုင္းကို  စိတ္တိုင္းက် ေလ့လာလုပ္ကိုင္ခြင့္ေပးေသာ ဆရာသမားမ်ား ကို  အထူးေက်းဇူးတင္လၽွက္ပါခင္ဗ်ာ ။

Credit..
MyoZaw